آشنایی با مفهوم ردیف درموسیقی دستگاهی ایرانی

ردیف در فرهنگ واژگان پارسی معانی متعددی دارد، اعم از رده، رسته، پشت سر هم، مرحله به مرحله، هم پایه و مقام، لفظ مکرر در ابیات و...؛ اما در تمامی این معانی چند مفهوم بنیادیِ نهفته وجود دارد و آن دارا بودن ماهیت گروهی، ترتیب، هماهنگی در ویژگی و تکرارشوندگی اجزاست. آغاز پیدایش مفهوم ردیف در موسیقی ایرانی به عهد قاجار برمی‌گردد.

1400/08/19

تفاوت نت آغاز، شاهد و ایست در موسیقی دستگاهی

بدون شک مبانی موسیقی دستگاهی ایران به حدی پیچیده و تخصصی است، که برای درک هر اصطلاح از آن باید تحقیقات زیادی در این زمینه چه به صورت مجازی و چه میدانی انجام داد.بحث امروز در مورد سه نت مهم در موسیقی سنتی است که از آنها به نام نت پایه، شاهد و ایست یاد می شود.

1399/08/29

تعریف تصنیف و مشخصات آن در موسیقی سنتی

تعریف تصنیف چیست؟ این واژه از کجا می آید؟ در این مقاله قصد داریم همه ی آن چه که لازم است در رابطه با تصنیف بدانید برای شما شرح دهیم. سعی بر این است که ساده ترین تعریف را در خصوص این اصطلاح موسیقایی ارائه نماییم.

1399/08/05

جایگاه رنگ و چهارمضراب در موسیقی دستگاهی ایران

اگرچه رنگ و چهارمضراب از لحاظ خط زمانی در ردیف دستگاهی موسیقی ارتباطی با هم ندارند، ولی ویژگی های ذاتی مشابه زیادی با یکدیگر دارند. هر دو یک نمایش ویژه برای تهییج مخاطب می باشند. ابتدا می بایست تعریفی از رنگ و چهارمضراب داشته باشیم، سپس به برسی تشابهات و تفاوت های آنها و نتیجه گیری پایانی می پردازیم.

1399/07/04

تعریف ساده درآمد و پیش درآمد در موسیقی دستگاهی ایران

موسیقی دستگاهی ایران را می توان به منظومه خوش نقش و نگاری تشبیه کرد که هر یک از اجزای آن به طرز حیرت انگیزی در وفاق و تعامل با کل مجوعه قرار دارند.در این منظومه، سیاره ها همان دستگاه ها هستند که به گرد خورشید موسیقی اصیل ایرانی می گردند ودارای قمرهایی هستند که همانند گوشه ها در ردیف های موسیقی در مدار سیاره خود در حرکتند.

1399/07/03

آشنایی با مفهوم دستگاه در موسیقی ایرانی

قبل از بررسی موسیقی دستگاهی ابتدا باید بدانیم ماهیت موسیقی چیست. گوش انسان به عنوان یکی از عضوهای پیچیده و حساس خلقت، بار بزرگی را بر دوش دارد. هر صدا و آوایی که از بدو تولد تا حال شنیده ایم، توسط عضوی پیشرفته به نام گوش، به پایانه های عصبی رسیده و پس از آن وارد مغز شده. اگر گوش نبود چه می شد؟

1399/05/02

آشنایی با دستگاه نوا

دستگاه نوا یکی از دستگاه¬های موسیقی ایرانی است که برگرفته از مقام نوا، دومین مقام از دوازده مقام اصلی موسیقی قدیم ایرانی به شمار می آید. این دستگاه که بر گام مینور در موسیقی اروپایی انطباق پذیر است در حدود 20 گوشه دارد. آلبوم ها و قطعه های به یادماندنی بسیاری در دستگاه نوا ساخته شده است که از میان آنها می توان از آلبوم «نوا، مرکب خوانی» و «چهره به چهره» اشاره کرد.

1399/03/10

آشنایی با دستگاه راست پنجگاه

دستگاه راست پنجگاه یکی از هفت دستگاه موسیقی ایرانی است که گفته می شود نان آن مستقیما برگرفته از مقام های موسیقی ایرانی نیست، و بعدها با این نام در ردیف موسیقی ایرانی تدوین شده است. این دستگاه در حدود 40 گوشه دارد که پروانه، پنجگاه، خسروانی و روح افزا از آن نمونه اند

1399/03/04

آشنایی با دستگاه چهارگاه

دستگاه چهارگاه از مهم ترین دستگاه های موسیقی ایرانی است که گوشه های متعددی دارد. مخالف چهارگاه از گوشه های مشهور و دشوار دستگاه چهارگاه است. از برجسته ترین نمونه آهنگ ها و تصنیف های ماندگار در دستگاه چهارگاه می توان به آواز چهارگاه استاد بنان و همچنین آلبوم های دستان ساخته پرویز مشکاتیان و با آواز محمدرضا شجریان و همچنین آلبوم چهارگاه ساخته و نواخته محمدرضا لطفی اشاره کرد.

1399/03/01

آشنایی با دستگاه شور

دستگاه شور مهم ترین دستگاه موسیقی ایرانی به شمار می آید که دارای ملحقات و متعلقاتی است. آوازهای دشتی، ابوعطا، بیات ترک، افشاری و بیات کرد متعلقات دستگاه شور را تشکیل می دهند. در رسالات مختلف شمار متفاوتی گوشه برای دستگاه شور ذکر شده است اما در ردیف میرزا عبدالله شور 34 گوشه دارد.

1399/02/28

آشنایی با دستگاه سه گاه

دستگاه سه گاه یکی از دستگاههای هفتگانه موسیقی ایرانی است که تا پیش از تحول مقام موسیقی به دستگاه یک دستگاه مستقل به شمار نمی آمد. دستگاه سه گاه در حس و حال مشابهت هایی با شور دارد و در نامگذاری گوشه ها نیز اشتراکاتی با دستگاه چهارگاه داراست. از مهم ترین گوشه های آن می توان از مخالف سه گاه نام برد.

1399/02/27

آشنایی با دستگاه همایون

دستگاه همایون یکی از دستگاه های هفت گانه موسیقی سنتی ایران است که نزد ایرانیان بسیار محبوب می باشد. در باب آشنایی با دستگاه همایون ، همین بس که به دلیل احساس جادویی حزن آنگیزش آن را دستگاه عشاق خوانده اند . آواز بیات اصفهانی و آواز شوشتری از متعلقات این دستگاه موسیقی است.

1399/02/20

آشنایی با دستگاه ماهور

دستگاه ماهور یکی از غنی¬ترین و گسترده¬ترین دستگاه¬های موسیقی ایرانی است. این دستگاه که بر گام ماژور در موسیقی اروپایی انطباق-پذیر است در حدود 50 گوشه دارد. آهنگ¬ها و تصنیف¬های به یادماندنی بسیاری در دستگاه ماهور ساخته شده است که تصنیف «مرغ سحر» از پرآوازه¬ترین نمونه¬ها در میان علاقه¬مندان به موسیقی ایرانی است.

1399/02/13