دانستنی های ناخن و مضراب سه تار

مضراب سه تار مهمترین و در نهایت آخرین عاملی است که نقش ایجاد صدای ساز را بازی میکند . لذا تصمیم گرفتم مقاله ای در مورد آن بنویسم تا بسیاری از سوالات شما را پاسخ داده باشم. سوالاتی که برای خیلی از هنرجویان سه تار وجود دارد این است که «  چرا ناخنم به سیم ، گیر میکند » ، « صدای ناخن بهتر است یا مضراب » ، « چرا ناخنم به صفحه ساز میخورد »  و سوالاتی دیگر لذا تصمیم گرفتم طبق تجربه خودم و با کمک اساتید ، به این سوالات پاسخ دهم . 

 

چرا موقع مضراب زدن ، ناخنم به سیم گیر میکند

 

به نظرتان چرا این اتفاق میفتد ؟ من در ابتدا سه سوال از شما میرسم ، سوال اول : به من بگویید با کجای ناخن به سیم ضربه میزنید ؟ بله درسته ، با سمت چپ ناخن انگشت اشاره ، سوال دوم : گوشه سمت چپ ناخنتان چگونه سوهان خورده است؟ و سوال سوم اینکه : با چه زاویه ای به سیم مضراب مضراب میزنید؟ این سوالات عامل اصلی برای یک مضراب صحیح و سالم و روان در سه تار میباشد . حالا بیاید این مشکل را حل کنیم . اول به بررسی شکل ناخن میپردازیم . اگر مقاله ناخن نوازنده سه تار را خوانده باشید برایتان گفته ام که یک ناخن استاندارد برای نوازندگی سه تار چگونه است . ناخن باید به گونه ای سوهان خورده باشد که ضربه را بزند و از آن عبور کند . وقتی نتواند از سیم عبور کند ، اصطلاحاً سیم را « میکَنید » و یک صدای ناقص ایجاد میکنید که نه به دل خودتان مینشیند و نه به دل مخاطبتان . پس دقت کنید که ناخنتان درست سوهان خورده باشد . مورد بعدی که باید به آن دقت کنید و خیلی مهم است ، زاویه ای است که باید به دست خود بدهید تا گوشه ناخن به سیم اصابت کند و رد شود . البته این زاویه قانون مشخصی ندارد . خودتان با توجه به آناتومی دست و انگشتتان « زاویه ای به دست بدهید که ، به سیم ضربه بخورد و رد شود »

 

آموزش سه تار در وبسایت نت به نت

 

 

صدای ناخن بهتر است یا مضراب

 

این سوال در بین هنرجویان سه تار رایج شده و همه میخواهند بدانند صدای کدام بهتر است ؟  دوستان موضوع صدای آن سلیقه ای است ،  اما تجربه نشان داده نوازندگانی که ناخن ندارند از مضراب استفاده میکنند و دلیل اصلی استفاده از مضراب ، نداشتن ناخن است .  مشکلی که وجود دارد بعضی از دوستان جنس ناخنشان خوب نیست ، تا مقداری بلند میشود و آماده سوهان زدن میشود به طور ناخواسته میشکند . بعضی ها که ناخن هم دارند علاقه دارند از مضراب های سیمی استفاده کنند و صدای آن را به ناخن ترجیح میدهند . من در موردهرکدام برایتان توضیحاتی میدهم ، انتخابش با شما که از کدام برای مضراب زدن استفاده کنید  .

 

 

آموزش مقدماتی سه تار بخش ماهور

 

مضراب زدن با ناخن

 

 صدای طبیعی و اصلی سه تار با ناخن ایجاد میشود . به دلیل بافت استخوانی ناخن ، صدای « مخملی و گرمی » از ساز بیرون می آید . چیزی که مرسوم بوده و از قدیم الایام در بین نوازندگان و اساتید سه تار رواج داشته مضراب زدن با ناخن بوده چون معتقد بودند ناله و صدای لطیف سه تار با ناخن بوجود می آید . توصیفی بشنوید از من .  ناخن همیشه همراه شماست و گم نمیشود و عضوی از بدن شماست ، وقتی ناخن به سیم برخورد میکند ، ارتعاش سیم را حس میکنید و همینطور در مضراب برگشت « مضراب چپ » وقتی پشت ناخن به سیم میخورد ، حس بهتری به آدم میدهد . البته این نظر شخصی من بود . شاید شما هم به این نتیجه برسید .

 

 

مضراب زدن با مضراب های سیمی یا شاخ

 

بگذارید ابتدا پرونده مضرابهای ساخته شده از جنس شاخ را ببندیم بعد برویم سراغ مضرابهای سیمی . مضرابهای شاخ ساخته شده از یک حلقه پلاستیکی است که در نوک آن با شاخ قوچ یا بُز چیزی مثل ناخن انسان درست کرده اند . حلقه داخل انگشت میرود و لبه شاخ زیر ناخن نوازنده میرود . من به نوبه خودم علاقه ای به این نوع مضرابها ندارم . چون بیش از حد حس مصنوعی بودن دارد و اینکه اگر قرار باشد با چیزی مصنوعی بخواهیم صدای ناخن را شبیه سازی کنیم ، خوب از خود ناخن استفاده میکنیم . اگر میخواهید از مضرابهای مصنوعی استفاده کنید ، پیشنهاد میکنم از « مضرابهای سیمی » استفاده کنید .

 

 

 

مضرابهای سیمی صدای شفاف و زنگ داری ایجاد میکند . خیلی از نوازندگان سه تار که ناخن هم دارند ، دوست دارند بعضی مواقع از مضراب « سیمی » استفاده کنند به دلیل اینکه صدای شفاف و فراگیری دارد . این مضرابها ساختار ساده ای دارد ، از یک حلقه و یک سیم تشکیل شده و همچنین قیمت خیلی پایینی دارد حداکثر دوهزار تومن . اینها مثل ناخن گوشه سمت چپ ندارند و باید کمی زاویه به دستتان بدهید تا مضراب  ، مستقیم به سیم برخورد کند در ضمن میتوانید از قابلیت منعطف بودن سیم مضراب استفاده کنید و به آن حالت بدهید ، مثلا بعضی نوازندگان دوست دارند نوک مضراب تیز باشد و عده ای دیگر دوست دارند گرد باشد ، بسته به اینکه چطور راحت هستید میتوانید سر مضراب را تغییر دهید .

 

چگونه هر آهنگی را میشنویم با سه تار بنوازیم ؟

 

چرا ناخنم به صفحه سه تار میخورد ؟

 

عزیزان به شما حق میدم که از این موضوع درعذاب باشید . وقتی در بین صدای نتها صدای خوردن ناخن به صفحه ساز می آید حسابی روی اعصابتان میرود ، اما وسواس به خرج ندهید و نگران نباشید . معمولا این اتفاق برای نوازندگان مبتدی می افتد و نوک مضرابشان به صفحه میخورد . اگر این موضوع گاهی پیش بیاید طبیعی است ، حتی نوازندگان حرفه ای هم گاهی ناخنشان به صفحه سه تار میخورد . اما اگر زیاد برخورد کنید هم اعصابتان خورد میشود هم اینکه صفحه سازتان ساییده میشود . اما راهکار چیست ؟ اگر میخواهید این اتفاق نیافتد ، کمی زاویه دستتان را تغییر دهید . یعنی افقی تر کنید . با این کار گوشه سمت چپ ناخن به سیم برخورد میکند و امکان اینکه به صفحه برخورد کند خیلی کم میشود . پیشنهاد میکنم ، مقاله ناخن نوازنده سه تار را مطالعه کنید

 

 

ناخن های شما کلید نوازندگی شماست

 

در بخش پایانی این مقاله در مورد یکی از هنرجویان خوبم به نام « منصوره » صحبت میکنم . مدتی پیش منصوره عکس ناخن های خودش را برایم فرستاد تا در مورد آن نظر بدهم و تایید کنم که درست است یا نه . از عکس دست هایش ایده مطلبی را گرفتم تا برایتان توضحیاتی بدهم . البته این موضوع بیشتر شامل حال خانم ها میشود چون روی ناخن های خود حساس هستند و نمیخواهند آنها را از دست بدهند . اما برای رسیدن به هدفی باید از بعضی چیزها گذشت . نکاتی را که برایتان عنوان میکنم جهت بهبود کیفیت انگشت گذاری و همچنین مضراب زدن مفید است پس سعی کنید رعایت کنید . حتما ناخن های دست چپ را بگیرید ، چون ناخن بلند مانع گرفتن کامل پرده ها میشود و همچنین به مرور زمان دسته ساز زخمی میشود . در مورد دست راست خیلی مهم نیست اندازه بقیه ناخن ها چقدر باشد ، اما اگر قرار است با ناخن مضراب بزنید ، سعی کنید ناخن  انگشت سبابه را بلند نگه دارید و در مواقعی که کاری انجام میدهید مواظب باشید تا ناخنتان به جایی گیر نکند . خانمها اکثرا در نگه داری ناخن ها دقت بیشتری دارند ولی آقایون همیشه از شکستن ناخنهایشان گله مند هستند . خود بنده وقتی ناخنم به 4 میلیمتر میرسد و میخواهم سوهان بزنم ، ناخن مبارک بنده به دری یا دیواری گیر میکند و میشکند . آن موقع دلم میسوزد که چقدر صبر کردم تا رشد کند . پس همیشه حواستان به ناخنتان باشد . در مورد نگهداری از ناخن هایتان هم پیشنهاد میکنم مقاله ناخن نوازنده سه تار را بخوانید .

 

آنچه باید قبل از خرید سه تار بدانید

 

الگوی ناخن منصوره

 

دوستان قبلتر گفته بودم ناخن را به صورتی سوهان بزنید که ، سمت چپ آن بلندتر و سمت راست آن کوتاهتر باشد یعنی شیب ناخن در سمت چپ بیشتر است و در سمت راست کمتر میباشد . اما ناخنی که منصوره بلند کرده آن حالت را ندارد . آیا این غلط است؟ آیا میشود با آن نواخت . باید بگویم « بله » . این هم یک الگو هست . فقط در این حالت شاید ناخنتان بیشتر به سیم های کناری بخورد ، که این مشکل هم با کمی زاویه دادن به دست درست میشود . ولی این را بدانید ، هرچه ناخن بلندتر باشد نگهداری از آن مشکلتر میشود .

 

 

صحبت پایانی

 

در پایان این مقاله صحبت هایم را جمع بندی میکنم . گفتیم که برای مضراب سه تار دو راه وجود دارد . یا اینکه ناخن خود را بلند کنید و سپس با سوهان تنظیم کنید ، یا از مضرابهای سیمی استفاده کنید . از قابلیت های هردو برایتان گفتم  و در نهایت پیشنهادی برای شما دارم . سعی کنید از هردو راه پیش بروید . در مرحله اول به ناخن خودتان متّکی شوید و سعی کنید با آن عادت کنید . اگر که دیدید جنس آن خوب است و خیلی دیر میشکند که خیلی عالیست و تمرینات خود را با ناخن ادامه دهید . اما اگر دیدید ناخنتان استحکام لازم را ندارد و یا اینکه مراقبت از آن برایتان سخت است آنوقت سراغ مضراب بروید . آن هم مضراب سیمی . چون صدای شفافتری دارد و بهتر در انگشتتان جا میگیرد .

 

ویدئوی آموزشی این مقاله در ورکشاپ جدید قرار خواهد داشت . پس از آماده شدن خدمتتان اعلام میگردد