درود بر همراهان و دوستان عزیز وبسایت نت به نت. نگهداری از تنبک مثل هر وسیله دیگر، اصول و شرایط خاص خود را می طلبد. بیشترین مواردی که برای مراقبت از تنبک بیان می شود، مسائل مربوط به نگهداری از پوست آن می باشد. چراکه پوست تنبک از حساسیت بسیار بیشتری نسبت به بدنه تنبک که قاعدتا از جنس چوب می باشد، برخوردار است. البته نظرات بسیار متفاوت و گاها اشتباهاتی در این زمینه وجود دارد که با عنوان کردن آنها سعی می کنم شما را از گمراهی نجات بدهم و توصیه می کنم که به نظرات افرادی که کارشناس نیستند و در زمینه ساخت تنبک هیچ تخصصی ندارند، گوش ندهید.

آموزش تنبک در وب سایت نت به نت

دما و رطوبت هوا، دو عامل تاثیرگذار بر پوست تنبک

پوست در برابر رطوبت و سرما و گرما حساس است. سرما یا رطوبت یا هر دو آنها با هم باعث شل شدن پوست خواهد شد و علاوه بر اینکه صدای مطلوب را از تنبک خواهد گرفت، با وارد آمدن هر ضربه بر روی پوست بافت آن بیشتر و بیشتر از هم گسسته شده و در نهایت استفاده از تنبک در محیط های خیلی سرد و مرطوب به طور مداوم، باعث از بین رفتن پوست خواهد شد. همچنین گرما نیز باعث جمع شدن و سفت گردیدن پوست می شود که البته در ابتدا کیفیت صدای مطلوبی به ما خواهد داد. ولی در این مورد هم نباید زیاده روی کرد. چرا که گرمای بیش از اندازه سبب پاره شدن یا سوختن پوست دف می شود. بهترین دما برای نگهداری تنبک یا حتی هنگام نواختن آن، همان دمای اتاق می باشد. همانطور که گفتیم رطوبت هوا باعث شل شدن پوست می شود. در روزهای بارانی که رطوبت هوا زیاد است و به اصطلاح پوست می افتد، نباید آن را جلوی حرارت مستقیم گرفت. بهتر است فقط دهانه کوچک تنبک را نزدیک حرارت گرفته تا با گرم شدن تنه و هوای فضای داخل آن، تنبک به تدریج گرم شده و پوست به حالت طبیعی خود باز گردد. عزیزانی که در نواحی با رطوبت بالا ساکن هستند، باید تنبک هایی مخصوص آن مناطق تهیه کنند. یعنی مقدار کشیدگی پوست ساز باید خیلی بیشتر از مناطق گرم و خشک باشد تا صدای مطلوب را برای شما ایجاد کند.

بیشتر مواد ارگانیک، فی نفسه رطوبت را به خود جذب می کنند. تنبک یک ساز صد در صد ارگانیک است که از چوب درخت و پوست حیوانات ساخته می شود. چوب و پوست، در بافت خود به اندازه معینی رطوبت دارند. در واقع این رطوبت برای کارایی ای که دارند ضروری است و بدون آن کاملا ترد و شکننده می شوند. اما مواقعی که تنبک در معرض رطوبت بیشتری قرار می گیرد، آب بیشتری جذب پوست و تنه می شود که به صورت مستقیم بر کیفیت صدای خروجی تاثیر منفی می گذارد. این تاثیر مخصوصا در پوست بیشتر است و باعث سنگینی و افتادگی آن می گردد. در این حالت صدای تنبک حالت خسته و گرفته ای پیدا می کند که برای نوازنده خوشایند نیست.

- تنبک خود را همیشه در کاور قرار دهید.

- تنبک را معرض باد کولر آبی نگذارید.

- در شهرهای شرجی چند پد سیلیکاژل در کاور تنبک قرار دهید.

- اگر تنبک شما مرطوب شد، چند ساعتی آن را به همراه کاور زیر نور خورشید بگذارید (مراقب باشید بیش از اندازه نباشد تا به بافت پوست آسیب نرسد)

- چنانچه چند روزی هوا ابری بود، می توانید با قرار دادن تنبک کنار بخاری یا شوفاژ رطوبت اضافی را دفع کنید.

اشتباهات رایج در مورد نگهداری از ساز تنبک

۱. یکی از روش هایی که برای نگهداری از پوست تنبک ممکن است شنیده باشید، این است که گفته می شود پوست ساز را با روغن چرب کنید. این کار به مرور باعث از بین رفتن بافت طبیعی پوست و بد صدا شدن تنبک می شود.

۲. یک اشتباه دیگر این است که در هنگام گرما و خشک شدن پوست، برای خوش صدا کردن و کوک کردن تنبک، قبل از تمرین یا نواختن ساز، پوست را خیس می کنند. تکرار این کار نیز به مرور باعث استهلاک و شل شدن پوست و درنهایت بد صدا شدن تنبک می شود. بنابراین از این کار اجتناب کنید. توصیه می شود در این شرایط، تنبک را وارونه روی زمین قرار داده تا پوست به تدریج رطوبت زمین را جذب کرده و آرام آرام به مقدار کشیدگی لازم برسد.

۳. بعضی از افراد توصیه می کنند که باید قبل از کار کردن با تنبک، آن را مقابل حرارت مستقیم اجاق گاز یا بخاری برقی قرار داد. این کار نیز بسیار اشتباه است چون در اثر تکرار این کار، مغز پوست خشک شده و چربی آن از بین رفته و ساز بد صدا می شود. گرمای بیش از حد همچنین باعث انقباض و سفت شدن پوست می شود که بعد از سرد شدن و بازگشت به دمای اتاق، پوست به مقدار کشش اولیه ای که داشته است، بازمیگردد. تکرار این شل و سفت شدن ها اصطلاحا باعث افتادن پوست، یا به عبارت دیگر از بین رفتن حالت اولیه و شل شدن دائمی آن می گردد.

بهداشت ساز تنبک

به جز رعایت نکات قبلی در مورد دما و میزان رطوبت هوای محیط نگهداری ساز، باید موارد بهداشتی هم رعایت شود :

الف) هرگز با دستان کثیف و چرب و آلوده به مواد مختلف، سراغ ساز نروید. چون به غیر از آلوده شدن ساز، به مرور این مواد به پوست چسبیده و باعث خرابی آن می شود.

ب) پوست جاذب گرد و غبار می باشد. در مواردی که از ساز خود استفاده نمی کنید، حتما آن را داخل جعبه یا کیف آن قرار دهید. چون نشستن گرد و غبار احتمالی محیط بر روی پوست، به مرور باعث خراب شدن آن و نهایتا صدای ساز شما می شود.

مطالب فوق که در این مقاله عنوان شد، در مورد تمامی سازهای کوبه ای- پوستی دیگر مانند : دف، پرکاشن، دهل، دمام، دایره  و... صدق کرده و قابل استفاده می باشد.

 از دوستان نوازنده ی تنبک و همچنین سازهای مذکور دعوت می شود تا تجربه های شخصی خود شامل نكات لازم برای نگهداری بهینه از ساز را با وبسایت نُت به نُت به اشترک بگذارند تا برای عزیزانی كه تازه یادگیری این سازها را شروع کرده اند و به نکات نگهداری آن آشنایی کامل ندارند، یک مرجع كاملی شود.

با آرزوی موفقیت برای شما

امین صادق پور