آشنایی اولیه با نت های موسیقی و دایره نت ها
اولین قدم در یادگیری تئوری موسیقی، آشنایی با کوچکترین واحد تشکیل دهنده موسیقی یعنی نت میباشد و به تبع آن هر آنچه که با این جزء در ارتباط است، میبایست مورد بررسی و تفحص قرار بگیرد. مفاهیم اولیهای همچون خطوط حامل، کلیدهای موسیقی، اصطلاحاتی همچون زیر و بم و غیره. در این مقاله قصد داریم به این مفاهیم مقدماتی در بستر تئوری موسیقی بپردازیم. با ما همراه باشید.
نت چیست؟
همانطور که گفتیم کوچکترین واحد سازنده ملودی، نت میباشد. به عبارت دیگر هر صدایی که گوش ما میشنود، فی نفسه یک نت به حساب میآید. هر نوازنده و هنرجویی در حیطه موسیقی، میبایست با نتهای موسیقی آشنا باشد. در مثالهایی که در منابع مختلف تئوری موسیقی آمده، نت را به حروف الفبا تشبیه نموده اند. اما اگر اعداد را معیاری برای مقایسه لحاظ کنیم، منطقی تر به نظر میرسد. چراکه بین دو حرف از حروف الفبا هیچ چیز دیگری وجود ندارد. این در حالیست که بین دو نت، (مثل وجود اعداد اعشاری بین اعداد حقیقی)، نتهای فرعی دیگری وجود دارد که در تئوری موسیقی آنها را با علائم تغییر دهنده یا عَرَضی مشخص میکنند. این علامتها با اسمهای سری، کُرُون، دیز و بمل؛ نتها را به اندازه نیم یا ربع پرده زیر و بم میکند و علامت عرضی بکار هم این تغییرات را به حالت اولیه باز میگرداند. برای آشنایی کامل با ماهیت، کاربرد و شکل علائم تغییر دهنده لینک زیر را لمس کنید.
آشنایی با علائم تغییر دهنده در موسیقی
در تئوری موسیقی ۷ نت اصلی به عنوان الفبای موسیقی در نظر گرفته شده است که همه شما آنها را میشناسید نت های موسیقی به ترتیب عبارت اند از: (دو، ر، می، فا، سل، لا، سی) که معادل هجایی هر یک از این نتها نیز با یک حرف انگلیسی تعریف میگردد. در جدول زیر نتهای اصلی و معادل هجایی آنها را مشاهده میفرمایید.
خطوط حامل و قرارگیری نت ها روی خط حامل
حتما تا به حال اسم ۵ خط حامل را شنیدهاید. همانطور که حروف الفبا بر روی خطی به نام خط زمینه نوشته میشوند، برای نوشتن نتها هم از خطوط زمینهای به نام خطوط حامل استفاده میگردد. خطوط حامل شامل ۵ خط اصلی میباشد و تعداد زیادی خط فرعی که در بالا یا پایین این خطوط بنا به نوع استفاده نتها قرار میگیرد. به شکل زیر دقت کنید. همانطور که میبینید، دایره نتها در یک سیکل بی انتها تکرار میشوند و هر چه این نتها روبه پایینتر میروند، بمتر و هر چه بالاتر میروند زیرتر میگردند.
آموزش تئوری موسیقی در وب سایت نت به نت
همانطور که در شکل فوق میبینید، سه جایگاه برای قرارگیری نتها تعریف شده است. نتهای بالای خطوط حامل، نتهای روی خطوط حامل و نتهای زیر خطوط حامل. این چرخه انتها ندارد و دائم این سلسه تکرار میشود، اما نتهای روی خطوط حامل یک شاخص کلی در تئوری موسیقی و نقطه صفر این نمودار به حساب میآید.
آموزش سنتور در وبسایت نت به نت
کشش نتها در تئوری موسیقی
فرض کنید انگشت خود را روی یکی از کلاویههای ارگ یا کیبورد قرار میدهید تا صدای نت آن پخش شود. طول پخش شدن این صدا بستگی به این دارد چه زمانی انگشت خود را از آن کلاویه بردارید. به طول صدای این نت، کشش نت گفته میشود. در تئوری موسیقی کششهای قراردادی و ثابتی را برای نتها تعریف کردهاند که به چند قسمت تقسیم میشوند. نتهای گرد، سفید، سیاه، چنگ، دولاچنگ، سه لاچنگ از جمله این تقسیم بندیها میباشد. در مورد آشنایی با کشش نتها میتوانید لینک زیر را لمس نموده تا به پست آموزشی وبسایت نت به نت با همین موضوع وارد شوید. در آنجا با کشش نتها و ارزش زمانی (دیرند) آنها، در قالب نمودار و ویدیوی آموزشی، به طور کامل آشنا میشوید.
آموزش تنبک در وب سایت نت به نت
میزان در تئوری موسیقی
اگر آهنگ یا ملودی را یک متن یا پاراگراف در نظر بگیرید، میزانها جملههای این متن را تشکیل خواهند داد. به بیان دیگر یک ملودی از میزانهایی مساوی از لحاظ ضرب تقسیم میشود و در هر میزان فعل و انفعالاتی متناسب با مجموع میزانها یا ملودی صورت میپذیرد. مجموع همه میزانها، یک قطعه موسیقی را تشکیل میدهد. انواع مختلفی برای میزانها تعریف شده است. میزانهای دوتایی، سه تایی و ترکیبی مرسوم ترین آنها میباشند. کارکرد میزانها توسط یک عدد کسری به نام کسر میزان مشخص میگردد که در ابتدای نخستین میزان درج میگردد. مثلا کسر میزان ۴/۴ نشان از وجود ۴ واحد ضربی در هر میزان دارد. مرز بین دو میزان با یک عمودی بر روی خطوط حامل مشخص میگردد که به آن خط میزان میگویند.
آموزش سه تار در وب سایت نت به نت
همچنین وقتی یک قطعه به پایان برسد، در انتهای میزان آخر، دو خط عمودی قرار میگیرد که نشان دهنده پایان آن ملودی است که به آن دولاخط پایان میگویند. نشانه دولاخط پایان، ضخیم بودن خط بیرونی نسبت به خط داخلی میزان میباشد. البته گاه در حین یک ملودی، کسر میزانها تغییر میکنند. برای تشخیص این تغییر از دو خط موازی یک اندازه استفاده میشود که آن را دولاخط مینامند.