نکاتی در مورد نگهداری و مراقبت از ساز

 

این مقاله مختص سازهای سیمی، مخصوصاً تار و سه تار می باشد. دیده شده بسیاری از دوستان مراقبت های لازم را از خود به عمل نمی آورند و پس از مدتی که شامل چند ماه یا چند سال می شود (بسته به کیفیت ساز)، پیام می دهند که چرا سازمان مشکل دار شده؟ ما نه ضربه ای به آن زده ایم نه با آن بد رفتاری کرده ایم. در اینجا با ذکر یک مثال پاسخ این عزیزان را می دهیم و در ادامه نکاتی برای نگهداری ساز خود برای شما عنوان می کنیم. شخصی را در نظر بگیرید که مسواک نمی زند و از دندان هایش مراقبتی نمی کند. بعد از مدتی یکی از دندان ها شروع به درد گرفتن میکند. به دندانپزشک مراجعه کرده و دکتر بعد از معاینه دندان او می گوید فلان دندان شما از درون پوسیده و نیاز به ترمیم فوری دارد و گرنه باید آن را بکشید. ساز هم دقیقا مثل دندان می باشد. در صورت عدم مراقبت و رسیدگی اصولی کم کم خراب می شود. این روند خیلی کند و آرام شکل می گیرد. به طوری که ممکن است شما حتی متوجه آن نشوید، ولی با گذر زمان خود را نشان دهد. ما در این مقاله به ذکر چند نکته اساسی برای نگهداری از سازهای سیمی می پردازیم. امیدواریم با مطالعه آن بتوانید از یک ساز سالم و خوب برای سالیان دراز بهره ببرید.

 

۱.  ساز را از مکان های مرطوب دور نگه دارید!

 

 آب همواره بیشترین تاثیر را بر مواد آلی می گذارد. ساختار کلی ساز هم از چوب تشکیل شده. وجود رطوبت در دراز مدت می تواند باعث اختلال در هارمونی اجزای ساز شود. بهتر است تا ساز خود را از محل های تولید رطوبت مثل حمام و آشپزخانه دور نگهدارید. کولر آبی دشمن سرسخت ساز شماست. هیچگاه ساز خود را در معرض جریان هوای کولرهای آبی رها نکنید. مراقب باشید ساز شما خیس نشود. حتماً از بسته های سیلیکاژل (نم گیر) برای کاور ساز خود استفاده کنید.

 

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

 

۲. ساز وسیله ای شخصی است. با کسی تعارف نداشته باشید.

 

 ساز هم مثل هر وسیله شخصی دیگر، دارای صاحب منحصر به فرد خود می باشد. هر ساز رام شده صاحب اصلی خود می باشد. با پنجه ها و مضراب های صاحب خود اخت گرفته. اگر کسی درخواست قرض کردن آن را داشت، بدون تعارف پاسخ منفی بدهید. مگر کسی می تواند از شما درخواست قرض کردن مسواکتان را کند؟ در صورت قرض دادن ساز، هر اتفاقی ممکن است برای آن بیفتد. شاید به گونه ای ضربه بخورد که شما متوجه آن نشوید اما در بلند مدت تاثیر خود را نشان دهد.

 

۳. ساز را دور از دسترس اطفال نگهدارید.

 

بچه ها هیچ شناختی در مورد ظرافت ساز ندارند. آن را یک اسباب بازی جذاب می دانند که از خود صدا تولید می کند. برای تولید این صدا، گاه به ضربه های محکم روی می آورند. به راحتی و قبل از اینکه بتوانید عکس العمل نشان دهید، در کسری از ثانیه میتوانند دسته ساز شما را تابدار کنند.

 

۴. در صورت آویختن ساز، آن را به صورت عمودی آویزان کنید.

 

گرانیگاه ساز در حالت عمودی، موجب خنثی شدن نیروی جاذبه می گردد. این امر باعث می گردد فشاری بر ساز وارد نگردد.

 

۵. از ساز خود در برابر تغییرات دمایی حفاظت کنید.

 

فرض کنید در سرمای هوا ساز خود را میخواهید از صندوق عقب ماشین به داخل بیاورید. بگردید و خنک ترین مکان خانه را بیابید و آن را در آنجا بگذارید تا فرصت هم دما شدن تدریجی با دمای کلی منزل را داشته باشد. اگر مستقیم آنرا کنار وسایل گرما ساز بگذارید، به دلیل انقباض و انبساط آنی، هم احتمال تاب خوردن دسته وجود دارد هم ترک خوردن صفحه.

 

 

۶. در صورت عدم استفاده طولانی، کوک ساز را خالی کنید.

 

گاه پیش می آید که مثلا چند ماه نمی توانید سراغ سازتان بروید. قبل از آن می بایست کوک ساز را خالی کنید. این امر از چنگ شدن دسته ساز شما جلوگیری می کند.

 

۷. در هنگام جابجایی وسایل، ساز خود را روی بقیه وسایل بگذارید.

 

هیچ فشاری نباید به ساز وارد شود، حتی وقتی در جعبه خود قرار دارد. آنرا مغرورانه در بالای همه وسایل بگذارید و حتما بررسی کنید تا در جای خود چفت باشد که در حین جابجایی با تکان های شدید، ضربه نخورد.

 

۸. ساز خود را دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهدارید.

 

نور خورشید و کلا هر چیزی که باعث ایجاد حرارت در بطن ساز می شود، به مرور موجب آسیب دیدن ساز می گردد.

 

نکات مهم در مراقبت و نگهداری از سه تار

 

۹. بهترین محل برای نگهداری از ساز، جعبه خود ساز می باشد.

 

اصولا هر گاه دست به ساز شدید، بعد از استفاده آن را رها نکنید. حتما در جعبه یا کاور خود بگذارید. کاور ساز به دلیل ایزوله تقریبی که نسبت به محیط بیرون از نظر نور و رطوبت دارد، مناسب ترین مکان برای نگهداری از ساز می باشد.

 

۱۰. به هیچ وجه از تمیز کننده های شیمیایی استفاده نکنید.

 

برای تمیز کردن ساز خود، از یک دستمال نرم و خشک و بدون پرز استفاده کنید. در صورت لکه دار بودن ساز، نهایتا دستمال را کمی مرطوب کنید. به هیچ عنوان دستمال خیس نباشد.

 

 

۱۱. حواستان به حشرات موذی و جوندگان باشد.

 

حشرات موذی همه جا یافت می شوند. سر دسته آنها هم موریانه می باشد. چوب ساز شما، خوراک لذیذی برای موریانه هاست. مخصوصا در خانه هایی با بافت قدیمی. آن را در اینگونه جاها رها نکنید. حتی سوسک و موش هم با بی تفاوتی از کنار سازتان عبور نخواهند کرد.

بهترین راه حل، قرار دادن کمی نفتالین در کاور ساز می باشد.

 

۱۲. قبل از استفاده از ساز دست های خود را بشویید.

 

وجود چربی و رطوبت و انواع باکتریها بر دستان شما، می تواند در طول زمان باعث فرسایش بافت ساز گردد. بهتر است قبل از نوازندگی، دست های خود را با آب و صابون بشویید.

 

۱۳. پرده ها و سیم های ساز خود را در صورت کهنگی و یا خرابی، زود تعویض کنید.

 

ساختار یک ساز خوب به گونه ایست که فشار به صورت همگون در آن تقسیم می گردد. در صورت کهنه بودن یا خرابی پرده ها یا سیم های ساز، این همگونی دچار اختلال می گردد و میتواند سبب بروز آسیب به ساز شما گردد و نکات عمومی دیگری که برای نگهداری از هر وسیله شخصی خود رعایت می کنید.

 

تهیه شده در وب سایت آموزش موسیقی نت به نت

پیروز باشید.