زندگی نامه روح الله خالقی

زندگی نامه روح الله خالقی (۱۳۴۴-۱۲۸۵)

 

مقدمه

روح الله خالقی یکی از موسیقی دانان بزرگ ایران می باشد که مهارت ها و آموزش های او نقش پررنگی در حفظ و اعتلای موسیقی اصیل ایرانی داشته است. وی آثار فاخر زیادی از جمله آهنگسازی سرود ملی میهنی «ای ایران» را در کارنامه خود دارد. او از بزرگترین نوازندگان ویولن بوده. همینطور  کتابهای زیادی در عناوین مختلف و با موضوعیت موسیقی به رشته تألیف و تحریر در آورده. پویایی وی در اکثر سالهای عمرش در جهت حفظ و حراست و نشر و پیشرفت موسیقی سنتی بوده و هیچگاه در تعلیم هنرجویان مضایقه ای نکرده و سهم بسزایی در ادامه جریان حیات در رگ های موسیقی ایرانی داشته است. روحش شاد.

 

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

 

از تولد تا جوانی

 

روح الله خالقی به سال ۱۲۸۵ شمسی در سالهای پایانی دوره قاجاریه و در خانواده ای دیوان سالار و علاقه مند به موسیقی در کرمان پا به عرصه وجود نهاد.

پدر و مادرش میرزا عبدالله خان منشی و مخلوقه خانم هر دو تار نواز بودند و در باغ حکومتی شاهزاده ماهان کرمان می زیستند. چند ماه پس از تولد روح الله، به تهران مهاجرت نموده، وی یکی دو سال از دوران دبستان خود را در مدرسه آمریکایی ها  گذراند و در گروه سرود دبستانشان نیز عضو گردید و اینگونه با موسیقی در محیطی غیر از خانه آشنا گشت و فهمید موسیقی امریست اجتماعی و صرفا به محافل شخصی و خانه منحط نمی شود. وی پیش از آن هرگز آموزشی در زمینه موسیقی ندیده بود.

روح الله ده ساله بود که دوباره مهاجرت کردند و این بار به شهر شیراز. در آنجا علاوه بر یادگیری علم عروض و قافیه و نقاشی نزد میرزا نصیر فرصت؛ به مدت یک سال و اندی به آموختن موسیقی، خاصه ساز ویولن ، نزد شوهر عمه اش میرزا رحیم پرداخت.

 

آموزش تار در وب سایت نت به نت

 

آغاز جوانی و ورود به حرفه موسیقی

 

وی در ۱۷ سالگی به مدرسه عالی موسیقی رفت و مفتخر به شاگردی نزد استاد علینقی وزیری گردید و اینگونه نخستین گام را در مسیر حرفه ای شدن برداشت. او تصمیم گرفت که کار خود را در همین مدرسه ادامه دهد که با مخالفت شدید پدرش مواجه گردید. هر چند خود پدر عاشق موسیقی بود ولی رفتن به مدرسه موسیقی و انتخاب حرفه موسیقی را کار بیهوده ای می دانست و گمان می برد اینگونه در نهایت امر روح الله مطرب کوچه و بازار خواهد شد. حتی وساطت های علینقی وزیری و یحیی دولت آبادی نیز نتیجه نداد، به همین سبب وی مجبور شد به دور از چشمان پدر و به صورت پنهانی تحصیلات خود را در مدرسه عالی موسیقی تا گرفتن حکم تدریس ادامه دهد و اینگونه به پدرش ثابت کرد که در پی مطربی نبوده.

در سال ۱۳۰۷ برای اولین بار در مدرسه ورزش تدریس موسیقی را آغاز نمود و بعد از فارغ التحصیلی و اخذ مدرک لیسانس، به تدریس در هنرستان عالی موسیقی مشغول گردید. او همچنین در سال ۱۳۱۴ موفق به کسب مدرک لیسانس در رشته فلسفه و ادبیات از دانشسرای عالی شد و در همان سال توانست به وزارت فرهنگ راه یافته و سه سال بعد به اشتغال در سمت معاون دفتر وزارت فرهنگ در آید.

او پا را از این فراتر نهاده و در سال ۱۳۲۰ با رایزنی و پیشنهاد وزیری به معاونت اداره موسیقی کشور و همچنین معاونت هنرستان عالی موسیقی رسید. او چندین پست و سمت دیگر نیز به دست آورد از جمله کار در وزارت کار و تبلیغات، و تصدی دبیرخانه هنرهای زیبا.

همچنین در سال ۱۳۲۸ هنرستان موسیقی را تأسیس نموده  و ریاست آن را خودش عهده دار شد.

وی در رادیو هم فعالیت های زیادی داشت. ریاست شورای موسیقی رادیو و راه اندازی برنامه هایی چون «ساز و سخن» و «یادی از هنرمندان درگذشته» از فعالیت های ایشان در رادیو ایران بود. رنگارنگ شماره یک از آهنگ های ساخت وی در دستگاه اصفهان ، بسیار مورد اقبال عموم قرار گرفت.

 

آموزش سنتور در وب سایت نت به نت

 

بیماری و بازنشستگی و غروب استاد

 

در سال ۱۳۳۸ روح الله خالقی خود را از اکثر مناصبی که در آن فعال بود  بازنشسته نمود، هر چند که تا پایان از فعالیت های هنری و موسیقیایی خود دست نکشید. او دچار بیماری صعب العلاج سرطان معده گشت و برای درمان به کشور اتریش اعزام گردید. پس از چند عمل جراحی، بهبودی در وی حاصل نگشت و این مرد بزرگ در سال ۱۳۴۴ در شهر سالزبورگ اتریش دار فانی را وداع گفت...

پیکر ایشان در تهران و در قبرستان ظهیرالدوله به خاک سپرده شد.

 

پاورقی

 

• وی به جز نوازندگی و آهنگسازی، تنظیم بسیاری از تصنیف ها و آهنگ های قدیمی همچون شیدا و عارف قزوینی را نیز انجام داده. وی تعدادی از آهنگ های علینقی وزیری را نیز به همراه ارکستر اجرا و رهبری کرده. آهنگ هایی چون خریدار تو، نی، شکایت و...

 

• او سه فرزند به نام های گلنوش و فرهاد و فرخ داشت. گلنوش یک مرکز هنری در آمریکا به راه انداخته تا آثار پدر را گردآوری کند و در حفظ و شناساندن آن اقدام نماید.

 

• در سالهای ۱۳۳۴ و ۱۳۳۵ سفرهایی به خارج از کشور از جمله رومانی و فرانسه و هند داشته که حاصلش مقالات و دستاوردهای با ارزشی برای ایران بود.

 

• در دوران خالقی رشد موسیقی غربی در ایران بسیار فراگیر شد به طوری که زنگ خطری برای موسیقی ایرانی به حساب می آمد. حتی در بازه ای موسیقی سنتی در هنرستان های موسیقی دیگر تدریس نمی شد و بسیاری آن را غیر علمی و بیهوده می دانستند. خیل عظیم نوازنده های سنتی به سازهای غربی روی آورده و یا هنرستان های موسیقی را رها می کردند. در این دوران روح الله خالقی به همراه علینقی وزیری برای حفظ این موسیقی در خطر، تلاش ها و جانفشانی های زیادی نموده و حتی کتاب هایی مانند نظری به موسیقی ایرانی که در آن به توجیه علمی بودن موسیقی ایرانی پرداخته، نوشت تا اینکه مجموعه تلاش های ایشان بی نتیجه نماند و سرانجام به تأسیس هنرستان موسیقی ملی ختم گردید.

 

• آخرین اثر خالقی تصنیفی است به نام خاموش. با شعری از رهی معیری و اجرای ارکستر گلها به رهبری خودش و با پیانو نوازی استاد جواد معروفی در دستگاه ماهور.

 

آموزش تنبک در وب سایتت نت به نت

 

آثار

 

آثار زیادی از تصنیف ها و سرود ها و قطعات و تألیفات  این آموزگار بزرگ در دسترس می باشد.

رنگارنگ یک و دو، می ناب، آه سحر، بوی جوی مولیان، شب هجران و... چند نمونه از قطعات ساخته وی می باشد.

از تصنیف هایش می توان از یار رمیده، وعده وصال، لاله خونین، امید زندگی، نغمه نوروزی و... نام برد.

از سرودهای ساخت وی  پند سعدی، هنر، امید، آذربایجان، ای ایران، شادی و... می باشد.

و از آثار تألیفی ایشان کتاب هایی همچون نظری به موسیقی، سرگذشت موسیقی ایران ، کتاب ویولن، تار و سه تار و ...  موجود می باشد.

 

 

تهیه شده در وب سایت نت به نت