رفع اشکالات انگشت گذاری در سه تار

گرفتن پرده ها در سه تار، همان انگشت گذاری است. مهارتی که از همان ابتدای آموزش با هنرجو کار می شود. بعضی از هنرجویان بعد از ماهها نوازندگی، هنوز در این مبحث مشکل دارند. رفع اشکالات انگشت گذاری نیاز به رعایت جزئیاتی دارد که با تمرین و ممارست به دست می آید. در این ویدیو علی اقبال تمامی موارد مهم و جزئیات پایه ای در مورد انگشت گذاری در سه تار را آموزش می دهد. بعد از دیدن این ویدیو و رعایت نکات ذکر شده؛ از نظر تئوری مشکلی در انگشت گذاری نخواهید داشت و با انجام تمرین، این امر مهم را در خود تقویت خواهید کرد. ضمنا هنرجویان تار هم می توانند از این ویدیو استفاده کنند. انگشت گذاری در تار و سه تار دقیقا مشابه است.

در ادامه، با بررسی اشکالات انگشت گذاری، به بررسی 4 اشکال مهم می رسیم و میخواهیم بدانیم چگونه این مشکلات را رفع کنیم تا به سرعت و کیفیت انگشت گذاری خود بیفزاییم.

1- انگشت سوم عامل اصلی صدای نامطبوع سه تار و تار

اکثر صداهای ناقص در انگشت گذاری سه تار مربوط به انگشت سوم است

این سوال را خیلی از هنرجویان میپرسند و عنوان میکنند ، صدایی که از سازم بیرون می آید آنطور نیست که شما مینوازید . انگار صدای نت ناقص است و به دلم نمینشیند. باید چه کار کنم؟

این سناریو را تصور کنید که ساز را برداشته اید و شروع میکنید به تمرین یک قطعه ای با این پیش فرض که سه نت را قرار است بگیرید. در این حالت باید به ترتیب انگشت اول، بعد دوم و سپس سوم را روی پرده های ر – می – فا  قرار دهید. با انگشت اول پرده «ر» را میگیرید، بعد با انگشت دوم پرده «می» و حالا نوبت به پرده «فا» میرسد. اکثر دوستانی که از صدای نا مطبوع موقع انگشت گذاری شاکی بودند هنگام قرار دادن «انگشت سوم» روی پرده سوم دچار مشکل میشدند. حالا نوبت به گرفتن پرده «فا» با انگشت سوم است. هرچقدر تلاش میکنید انگشت به پرده نمیرسد و یا اگر هم میرسد خیلی بد حالت روی پرده قرار میگیرد. وقتی مضراب میزنید میبینید که صدایی ناقص و بی حال از ساز بیرون می آید. انگشت اول و دوم که راحت به پرده ها میرسد، اما برای رسیدن انگشت سوم به پرده، باید کمی مچ دست خود را بشکنید. وقتی کف دستتان به دسته ساز چسبیده باشد ، انگشت سوم به سختی به پرده میرسد و طبیعتاً صدای نا مطبوعی خواهد داد.

2- وضعیت نوک انگشت برای گرفتن پرده ها

ما با نوک انگشتان خود انگشت گذاری می کنیم. پس رعایت وضعیت صحیح آن بسیار مهم است. برای اینکار به ادامه مطلب توجه کنید

الف- وضعیت دقیق نوک انگشت

نوک انگشتی که قرار است روی پرده قرار گیرد را دقیقاً یک میلیمتر پشت پرده قرار دهید. در غیر این صورت صدای ناقصی تولید میشود. با مشاهده وضعیت انگشت خیلی از هنرجویان متوجه شدم یا انگشت را عقبتر از پرده میگیرند و یا اینکه دقیقا روی پرده انگشت میگذارند. پس تاکید میکنم انگشت را دقیقا پشت پرده قرار دهید.

ب- فشارمناسب نوک انگشت روی پرده

فشاری که روی پرده وارد میکنید خیلی مهم است. اگر ضعیف پرده را بگیرید، صدا ناقص و گِز مانند خواهد بود. نه آنقدر فشار زیاد باشد که نوک انگشتتان درد بگیرد، و نه آنقدر ضعیف که صدای ناقصی حاصل شود. قلق این کار فقط با تمرین به دست می آید. با تمرین بیشتر درک خواهید کرد چه فشاری وارد کنید که صدای کامل و سالمی تولید کنید. نکته مهمی که باید رعایت کنید این است که حتما ناخن های انگشتانی که قرار است با آن پرده ها را بگیرید کوتاه باشد. چون نه تنها نمیتوانید درست پرده ها را بگیرید، بلکه پرده ها و دسته ساز را زخمی خواهید کرد. برای اطلاعات بیشتر در مورد ناخن پیشنهاد میکنم مقاله ناخن نوازنده سه تار را مطالعه کنید.

ناخن نوازنده سه تار

3- پیدا نکردن پرده ها موقع انگشت گذاری در سه تار

سوال دیگری که ذهن بسیاری از هنرجویان را درگیر کرده این است که موقع انگشت گذاری پرده ها را پیدا نمیکنند . من علت این را فقط عدم تمرین کافی میدانم . چون اگر مرحله به مرحله با درسهای کتاب استاد ذوالفنون یا هر کتابی که از مقدمه شروع کرده باشد پیش رفته باشید به این مشکل بر نمیخورید . اما با تمام این اوصاف اگر باز هم در زمینه شناخت پرده های تار و سه تار مشکل دارید ، پیشنهاد میکنم مقاله آشنایی با پرده های سه تار مطالعه بفرمایید . پیشنهادی که میتوانم به شما داشته باشم این است که اگر اوایل نوازندگی شماست ، میتوانید نام پرده ها را مانند کار این هنرجوی عزیز با برچسب روی دسته ساز بچسبانید . تا مدتی میتوانید از این روش استفاده کنید و بعد از اینکه پرده ها را حفظ شدید برچسب ها را بکنید.

4- کم بودن سرعت انگشت گذاری

به همان سرعتی که مضراب می زنیم، باید بتوانیم بر روی دسته حرکت کنیم و نقطه های نت مورد نظر را درست بر پرده مربوطه انگشت گذاری کنیم. سرعت انگشت گذاری نه تنها به مفهوم نواختن قطعات تند و ریتمیک مربوط است؛ بلکه باعث می شود یک آهنگ را روان و بدون مشکل انگشت گذاری کنید. بدون شک اولین و مهمترین عامل در این امر «تمرین» است . شما هر قطعه ای را حداقل 15 بار کامل بنوازید طبیعتاً به پرده های آن آهنگ مسلط میشوید و خیلی راحت و روان انگشت گذاری میکنید. اما اگر فراتر از این موضوع فکر میکنید و قصد دارید به مراتب در این مورد قویتر شوید پیشنهاد میکنم «اتود» مثل وارم آپ های انگشت گذاری را کار کنید.