آموزش رِنگ چهارگاه رکن الدین مختاری برای سه تار

هنرجویان گرامی، در بخش آموزش آهنگ برای سه تار هستیم. در این پست آموزشی باز هم یک رِنگ دیگر از موسیقی دان برجسته کشورمان، رکن الدین مختاری این بار در دستگاه چهارگاه به شما آموزش داده می شود. درجه سختی این آهنگ نسبتا بالاست و برای هنرجویانی مناسب است که حداقل دوره متوسطه آموزش سه تار را پشت سر گذاشته باشند. هنرجویان علی اقبال در وبسایت نت به نت در صورتی می توانند این رنگ را یاد بگیرند، که حتما جلد اول کتاب آموزش سه تار استاد جلال ذوالفنون را به طور کامل گذرانده باشند. این جلد شامل چهار بسته اموزشی است:

پکیج ماهور

پکیج شور

آواز ابوعطا

آواز دشتی

اگر هر چهار پکیج را گذرانده اید، از سطح و مهارت مناسبی برای یادگیری تکنیک های این رنگ غنی، برخوردار خواهید بود.

درس امروز رنگ چهارگاه نام دارد و حال و هوای حماسی این دستگاه محبوب را نیز به همراه دارد. گوشه های مختلفی را در این رنگ کار خواهید کرد که معروف ترین آن، مخالف چهارگاه خواهد بود.

فرم های اصلی ردیف موسیقی سنتی ایرانی

در ردیف موسیقی ایرانی، فرم های اصلی شامل پیش درآمد، چهار مضراب، آواز، تصنیف و رِنگ می شود. سه فرم فرعی نیز در دهه های اخیر در موسیقی سنتی با نام قطعه، کار عمل و مرکب نوازی ظاهر شده است.

اما فرم هایی مثل رنگ و چهار مضراب؛ از فرم های تخصصی موسیقی ایران به شمار می روند. به این معنا که افرادی به یادگیری آنها می پردازند که با جدیت به دنبال پیشرفت همه جانبه خود و حرفه ای شدن در زمینه نوازندگی باشند. اکثر هنرجویان برای یادگیری آهنگ، ترانه و تصنیف را ترجیح می دهند. خب حق هم دارند. اجرای برخی از رنگ های موسیقی نیازمند تسلط کافی نوازنده بر همه تکنیک های سه تار یا تار را دارد. وقتی نوازنده ای یک رنگ سخت را یاد می گیرد، بسیار به خود افتخار خواهد کرد و نواختن صد باره آن لذت وافری برای او به همراه دارد. چرا که پنجه در پنجه سختی های این فرم های تخصصی انداخته و بر آن چیره گشته است.

به عنوان مثال، یک نوازنده در سطح متوسطه شاید بتواند یک ترانه محلی را با سه تار در بازه ای دو سه روزه یاد بگیرد و بدون اشکال بنوازد. ولی یادگیری رنگ هایی که در موسیقی ایران توسط بزرگان موسیقی ساخته شده اند، برای هنرجو یک چالش دو سه هفته ای است. سرعت در انگشت گذاری، تغییر سریع و شدید پرده ها، رفت و برگشت های مکرر در جای جای دسته ساز و همچنین تعداد نت ها و ملودی های زیاد همزمان با موارد ذکر شده، خصلت این گونه از فرم های موسیقی است.

جایگاه رنگ و چهار مضراب در موسیقی دستگاهی ایران

وارم آپ های انگشت گذاری

برای نواختن قطعات سخت و پر تحرک، دستان نوازنده همواره باید در بالاترین حد آمادگی خود قرار داشته باشد. این آمادگی با تمرین های سبک روزانه به نام وارم آپ به دست می آید. مجموعه ای از تمرین های وارم آپ برای انگشت گذاری توسط علی اقبال در وبسایت نت به نت قرار گرفته است. فرقی ندارد مبتدی باشید یا حرفه ای. عضلات و سیستم عصبی حرکتی شما با انجام این تمرین های نرم، همیشه در آمادگی مطلوب خود قرار خواهد داشت. وارم آپ درست مثل نرمش های سبکی است که ورزیدگی بدن را برای انجام فعالیت های روزانه در پی خواهد داشت.

به لینک زیر مراجعه و چند نمونه وارم آپ بسیار مناسب برای تقویت انگشت گذاری را مشاهده کنید.

تمرینات وارم آپ (warm up) برای تقویت انگشت گذاری در سه تار

نکات آموزشی رنگ چهارگاه

- کوک مورد نیاز برای این درس همان کوک اصلی سه تار یعنی دو سل دو است.

- علائم تغییر دهنده برای پرده های Re و La، کُرُن می باشد.

- فواصل زیاد پرده ها در اجرای برخی از میزان ها ایجاب می کند انگشتان خود را تا منتها الیه بکشید تا به پرده ها برسد.

- این درس برای هنرجویان نیمه حرفه ای به بالا مناسب است.

- دقت داشته باشید برخی از جملات بر روی سیم چهارم (سیم بم) اجرا می شود.

- این درس نهایت هنر انگشت گذاری شما را به چالش می کشد.

- برای یادگیری این درس حداقل روزی یک ساعت و به مدت دو هفته تمرین نیاز است

قابل توجه هنرجویان عزیز؛ ویدیوی کامل آموزشی این درس به همراه نت آن در یک فایل زیپ قرار داده شده است. بعد از خرید در همان قسمت پروفایل خود می توانید درس را دانلود کرده و پس از خروج از زیپ، از آن استفاده نمایید.

در ویدیوی زیر قسمتی از این درس و نکات آموزشی آن را مشاهده می فرمایید.