آموزش ریز زدن در سنتور

در این پست آموزشی، به سراغ تکنیک مهم ریز زدن در سنتور می رویم. تکنیکی که اجرا را زیباتر می سازد و نوازنده سنتور را پخته تر نشان می دهد. آیا ریز زدن را باید از همان ابتدای شروع یادگیری سنتور آموخت؟ روش درست و اصولی ریز نوازی چیست؟ چگونه ریز نوازی خود در سنتور را ارتقا دهیم؟ چه مدت طول می کشد تا ریز زدن را یاد بگیریم و از آن استفاده کنیم؟

این ها سوالاتی است که مدرس آموزش سنتور نت به نت، مصطفی رسولیان در این پست به آن پاسخ می دهد. همچنین در ویدیوهای مربوطه، تمرینات و اتودهای مدونی برای آموزش ریز زدن در سنتور برای شما تدارک دیده شده است. همراه ما باشید.

ریز زدن در سنتور چیست؟

ریز زدن نام یک تکنیک در سنتور نوازی است که به مضراب های چپ و راست پیاپی و متوالی اشاره دارد. مهمترین اصل ریز زدن در سنتور سرعت بالا، فاصله مساوی بین مضراب گذاری ها و دقت به ارزش زمانی نت ها مخصوصا در قطعات ریتمیک و دارای متر معین می باشد.

1- سرعت در ریز زدن

سرعت ریز نوازی در سنتور بایستی به گونه ای باشد که صدای حاصله حالت پیوسته و ریزشی داشته باشد. یعنی وقتی مخاطب در حال گوش دادن به سنتور نوازی ماست، صدای ریز زدن را جدا جدا و پله پله نشنود. ما باید به اندازه ای سرعت را در مضراب های پیاپی به کار ببریم که یک صدای ریزشی هماهنگ و دارای طنین واحد ایجاد کند. مثل صدای بر زدن ورق های کتاب.

2- فاصله زمانی برابر بین مضراب های چپ و راست

همانطور که در تعریف ریز زدن آوردیم، این تکنیک بایستی بسیار دقیق اجرا شود. صدای ریز زدن بایستی به گونه ای باشد که انقطاع و غیر پیوستگی در آن به گوش نرسد. بنابراین لازم است مضراب های چپ و راست سنتور، فاصله ای کاملا یکسان از نظر زمانی داشته باشد. شنونده باید صدایی واحد را بشنود به گونه ای که انگار نه انگار این کار با دو دست انجام می شود.

3- رعایت ارزش زمانی نت ها:

در مفهوم ریز زدن آمده اجرای پیاپی یک نت با مضراب های چپ و راست. اینکه چه تعداد مضراب های چپ و راست برای اجرای یک نت بنوازیم، بستگی به مهارت نوازنده دارد. اما مسئله ای که بسیار مهم است، هر تعدادی که می نوازیم، باید درست در بازه ارزش زمانی همان نت باشد. نه یک تک مضراب بیشتر و نه یک تک مضراب کمتر! مثلا یک نت سیاه با تمپوی شصت، در میزان های 4 ضربی ارزشی برابر با یک ثانیه دارد. اگر این نت به صورت ریز اجرا می شود، تمام مضراب های چپ و راست باید در همین مدت زمان یک ثانیه نواخته شود. این قضیه مخصوصا در قطعات ریتمیک با متر و ضرب های مشخص بسیار حائز اهمیت است. در قطعات آوازی دست نوازنده برای تغییر طول مدت ریز زدن، بازتر است.

ویدیوی اول- ریز زدن در سنتور با استاد رسولیان

استاد رسولیان در این پست آموزشی، طی چند ویدیو ریز زدن در سنتور را به شما آموزش می دهد. ویدیوی اول با ذکر نکات تئوری و چند اتود کاربردی برای نوازندگی همراه است.

- برای اینکه بتوانید ریز بنوازید، حداقل بایستی یک سال از شروع یادگیری سنتور گذشته باشد. بعد از این مدت است که ذهن و دستان شما برای شروع تدریجی ریز نوازی آماده می شود. پس حداقل بایستی دوره مقدماتی آموزش سنتور بر اساس کتاب دستور سنتور فرامرز پایور را به طور کامل به پایان رسانیده باشید.

- اکول نوازندگی رابطه ای کاملا مستقیم با یادگیری تکنیک ریز نوازی دارد. رعایت فرم دستها، نحوه نشستن پشت میز و نحوه در دست گرفتن مضراب ها، ارتفاع استاندارد میز سنتور و... در مدت زمانی که تمرین های ریز را انجام میدهید بسیار مهم است.

فرمت صحیح بدن برای نوازندگی سنتور

- استاد تمرین های عملی را با چند اتود ساده شروع می کند. الگوی مضرابی این اتود ها عبارتند از:

راست چپ چپ - راست سه مضراب چپ - دو مضراب راست سه مضراب چپ - سه مضراب چپ دو مضراب راست - دو مضراب چپ سه مضراب راست - سه بار پیاپی راست چپ - سه بار پیاپی چپ راست

این اتودها را به صورت روزانه و منظم تکرار کنید.

در ویدیوی زیر، قسمت اول از آموزش ریز زدن در سنتور را مشاهده می فرمایید

ویدیوی دوم- ریز زدن در سنتور با استاد رسولیان

یکی از معیارهای ریز نوازی، رجوع به درس هایی است که در دوره متوسطه کار کرده اید. مثلا در کتاب شیوه سنتور نوازی، تمرین هایی به تدریج افزوده می شود که حاوی ریز زدن های محدود می باشد. شما می توانید آنها را کار کنید و حتی ریزهای این تمرینات را بسط دهید.

راه دیگر هم پر کردن فاصله ها با مضراب ریز می باشد. می توان گاهی با دیدن یک سکوت یا یک نت نقطه دار، فاصله ایجاد شده را با مضراب ریز پر کنیم. البته باید دقت داشته باشیم که این کار موجب بد سلیقگی نشود. در بعضی از تمرین ها، پر کردن فضای خالی با ریز نتیجه برعکس می دهد.

اگر ویدیوی زیر را به دقت تماشا کنید، اتودهای جانانه ای را خواهید دید. مثلا چگونگی وصل کردن مضراب ریز به مضراب های آهسته تر و...

در ویدیوی زیر، قسمت دوم از آموزش ریز زدن در سنتور را مشاهده می فرمایید

هنرجویان عزیز، مبحث ریز نوازی به همینجا ختم نمی شود. این پست آموزشی به زودی با ویدیوی های جدید به روز رسانی می شود. در این مدت  دو قسمتی که برایتان قرار دادیم را خوب تمرین کنید، که تازه اول ماجراجویی شما در این راه خواهد بود.