نکات کلیدی در مورد انگشت گذاری سه تار

درود بر شما دوستان عزیز سایت نت به نت. در این مقاله آموزشی قصد داریم برخی نکات کلیدی و مهم در رابطه با نحوه انگشت‌گذاری صحیح و وضعیت دست‌ها هنگام نوازندگی سه تار را برای شما هنرجويان عزيز ارائه داده و به بیان مشکلاتی که برای بسیاری از هنرجويان سه تار پیش می‌آید، بپردازیم و در نهايت با آموزش تغییرات کوچکی در حالت انگشتان يا مچ دست، این مشکلات برطرف می‌گردد و به قول معروف، یک فوت کوزه گری وجود دارد که لازم است آن‌ را بياموزيد. پس با ما همراه باشيد و مطابی را که در ادامه توضیح داده می‌شود‏‏‏‏‏‏‏، با دقت ‏‏مطالعه کنید و حتماً ويديوی آموزشی پايين صفحه که در آن استاد علی اقبال (مدرس تار و سه تار) ‏همه نکات را به صورت عملی توضيح می‌دهند، مشاهده فرماييد.

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

هنگام تمرین یا نوازندگی، مچ دست چپ را در وضعيت صحيح قرار دهيد.

اگر می‌خواهید به راحتی دستتان به پرده‌های بعدی برسد‏، حتما زاویه اندکی به مچ دستتان بدهید و اصطلاحاً آن را « بشکنید»‏، زيرا وقتی کف دست به دسته ساز چسبيده باشد، گرفتن پرده‌های بعدی سخت می‌شود. به توضيحات و آموزش تصويری که در ويديوی زير ارائه می‌شود توجه فرماييد.

ناخن‌های دست چپ را کوتاه کنيد.

سعی کنيد همواره ناخن‌های دست چپ را برای انجام تمرين‌ها يا نوازندگی ساز کوتاه کنید. اگرچه داشتن ناخن‌های بلند برای خانم‌ها جذاب است و برخی از خانم‌ها از شنيدن اينکه برای نوازندگی بايد ناخن‌ها را کوتاه کنند ناراحت مي‌شوند، اما داشتن ناخن‌های بلند دست چپ هنگام نوازندگی ساز سه تار معايبی دارد که در ذيل به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنيم:

1. داشتن ناخن‌های بلند باعث زخمی شدن دسته ساز می‌شود. به مرور زمان که هنگام نگهداشتن سيم‌های روی دسته، ناخن را روی دسته ساز فشار می‌دهید، رنگ دسته ساز از بین می‌رود و همچنين ساز ظاهر زشتی پیدا می‌کند.

2. ناخن‌های بلند باعث پاره شدن پرده‌های ساز می‌شود. از آنجا که ناخن‌ها تیز هستند وقتی به دفعات زیاد، ناخن با پرده ساز برخورد می‌کند، رشته‌های پرده زخمی می‌شود، در نتيجه به مرور استحکامش را از دست داده و پرده ساز بطور کامل پاره و از دسته جدا می‌شود.

3. مهمترین مشکلی که وجود خواهد داشت این است هنگام گرفتن پرده‌های روی دسته ساز، ناخن مزاحم می‌شود و شما با ناخن‌های بلند نمی‌توانید به راحتی پرده‌های روی دسته را بگیرید، زيرا برای نگهداشتن پرده‌های ساز، حتماً بايد با قسمت نرمی نوک انگشتان آنها را بگیرید.

برای اينکه بهتر متوجه شويد ناخن‌های يک نوازنده سه تار بايد به چه شکل باشد، مقاله و ويديوی آموزشی با موضوع دانستنی‌هايی در مورد ناخن نوازنده سه تار را مطالعه و مشاهده فرماييد.

به مچ دست‌هايتان استراحت و نرمش بدهيد.

سعی کنيد برای تقويت و نيز جلوگيری از آسيب‌های حرکتی احتمالی، قبل و بعد از انجام تمرین‌، حتماً مچ دست‌هايتان را ورزش بدهید. به این صورت که 1 الی 2 دقیقه در جهت ساعتگرد و برخلاف ساعتگرد مچ‌ها را بچرخانید و همچنین انگشتان دست‌ها را به آرامی ماساژ بدهید. این کارها باعث می‌شود مفاصل انگشتان دست دچار خشکی، درد و گرفتگی نشود. دقت داشته باشيد که بی‌حرکتی و ثابت ماندن وضعيت مچ‌ها هنگام نوازندگی در مدت طولانی، می‌تواند آسيب‌های زيادی به همراه داشته باشد که به عنوان مثال می‌توان از سندروم تونل کارپال نام برد. مهم‌ترين علت برای اينکه برخی هنرجويان بعد از تمرین مچ دست‌هايشان درد می‌گیرد یا بعد از مضراب زدن انگشتان دست ايشان دچار بی حسی، درد، کرامپ عضلانی، اسپاسم، گزگز و ... می‌شود، اين است که انگشتان دست و مچ‌ها را نرمش نمی‌دهند و آمادگی بدنی لازم برای نوازندگی را ندارند.

وقتی انگشت به پرده‌ها نمی‌رسد، دست را حرکت دهيد

اين نکته بسيار مهم است، به عنوان مثال می‌خواهید روی پوزیسیون «می»، انگشت‌گذاری کنید؛ انگشت اول روی پرده می، انگشت دوم روی پرده فا و انگشت سوم روی پرده سُل قرار می‌گيرد، اما بسياری از هنرجويان می‌گويند: بعد از اینکه می و فا را گرفتند، انگشت سوم به سُل نمی‌رسد. در اين حالت، برای اینکه انگشت سوم به پرده سُل برسد باید انگشت اول را از روی پرده می، بردارید و دست را پايين‌تر بیاروید و متوجه باشيد که اين کار هیچ اشکالی ندارد. بعضی افراد فکر می‌کنند حتما باید دستشان روی پرده اولی که گرفته‌اند ثابت بماند. اما بايد بدانيد اين موضوع دقیقا مانند صفر پشت عدد است و شما وقتی پرده بعدی را بگیرید، پرده قبلی صدایی نمی‌دهد!  پس می‌توانید انگشتتان را از روی پرده قبلی بردارید وانگشت سوم راحت‌تر به پرده سُل می‌رسد. همچنين سعی کنيد در بقیه پوزیسیون‌ها نيز این موارد را رعایت کنید تا علاوه بر نوازندگی آسان‌تر، از آسيب‌های حرکتی احتمالی جلوگيری نماييد.

اهميت نظم انگشتان در سه تار نوازی

تمرین پی در پی  روی پرده‌های ساز را انجام دهيد.

پيشنهاد می‌کنيم برای آنکه انگشتان‌ دست‌ هنگام نوازندگی روان‌تر حرکت کنند، اين تمرین بسيار عالی را انجام دهيد. در پوزیسیون اول روی سیم‌های دو و  سل، مانور بدهید به این صورت که از دو « دست باز » شروع کنید بعد « ر – می – فا » بعد سل « دست باز» در ادامه «لا – سی – دو » این تمرین را هر روز 5 دقيقه قبل و بعد از تمرين درس‌های نوازندگی به صورت رفت و برگشت انجام دهید. می‌توانید روی بقیه پوزیسیون‌ها هم این تمرین را انجام دهيد. 

نویسنده: علی اقبال

ویديوی آموزشی نکات کليدی در مورد انگشت گذاری روی پرده‌های سه تار را مشاهده کنید