استاد ابوالحسن صبا

ابوالحسن صبا درسال1281درتهران متولدشد. هنروفضل درخاندان او مورثی بود . پدرش ابوالقاسم کمال السلطنه فرزند صدرالحکماء بود . او مردی ادیب وبا ذوق وهمواره با هنرمندان زمان خود محشوربود و سه تار می نواخت . همنشینی با اساتید نامدار موسیقی و علاقه پدرکه می خواست صبا با نوازندگی سازهای مختلف آشنا گردد باعث شد که  صبا از کودکی شروع به فراگیری نواختن سازهای مختلف کند . نخست نزد ربابه خانم نديمه عمه اش به فراگيری تنبک پرداخت . چندی بعد نزد پدرش به فراگیری سه تارپرداخت . بعد ازمقدماتی که از پدرش فراگرفت از دومکتب مهم عصرخویش بهره ور شد . اواصول نواختن سه تار را از میرزاعبدالله آموخت . وسپس نزدغلامحسین درویش (1251-1305) رفت وسه تاررا درمکتب او به کمال رساند . صبا کمانچه رانزد حسین خان اسماعیل زاده (درگذشته به سال1320) تعلیم گرفت . سازی که سبب علاقه مندی اش به ویولن وآشنایی با اوشد . نخستین معلم ویلن او حسین خان هنگ آفرین بود . سنتوررا درمحضرعلی اکبرشاهی آغازکرد وهمزمان نواختن تنبک را نزد حاجی خان ضربی ادامه داد . آنچنان که پیداست اساتید وی از بزرگترین نوازندگان عصر خود بودند. و بدین ترتیب وی درفاصله ی 8 الی 15 سال توانست با مهمترین واساسی ترین سازهای موسیقی ایرانی آشنا شده و با قدرت ومهارت به نواختن آنها بپردازد . درسال1302 که مدرسه عالی موسیقی وزیری تشکیل شد و در آنجا بعنوان هنرجو وهنرآموز به تکمیل آموزه های موسیقی پرداخت و با نت نویسی وقواعد موسیقی اروپایی و همینطور تمهیدات آهنگسازی آشناشد و درضمن بعنوان سولیست ارکستر وزیری در کنسرت های  مدرسه ی عالی موسیقی وزیری شرکت داشت. دراین دوره صبا بعنوان بهترین نوازنده ی ویلن درموسیقی ایرانی مشهورگشته بود . و تسلط وی بر سازهای مختلف او را در زمره ی مشهورترین نوازندگان عصرخود قرار داد. درسال 1306 با مجوز رسمی از وزارت معارف ، مدرسه نوپای مخصوص موسیقی صنایع ظریفه را در رشت افتتاح کرد و به نام خود ثبت کرد. وی به مدت دوسال درآنجا همراه با تعلیم موسیقی، در روستاها و کوهپایه های شمال به جمع آوری آهنگ های محلی پرداخت. و آشنایی ژرف او با گنجینه های موسیقی بومی بود. و ثبت وضبط بسیاری از ترانه های بومی شمال یادگار زندگی او در آن دیاراست. وسفر پربار صبا دریچه های تازه ای را بر روی او گشود. زرد ملیجه ، دیلمان ، امیری ، درقفس و....نغماتی بود که صبا درگیلان جمع آوری وتدوین کرد . خدمات صبا به موسیقی ایران در فاصله سال های 1310 تا 1336 درخشان ومقایسه ناپذیر بود . که چهره او را درتاریخ موسیقی و هنرایران ، با هیچ شخص دیگری نمی توان مقایسه نمود.

آموزش سه تار در وبسایت نت به نت

آثار صبا را می توان به دودسته تقسیم کرد:

1-شامل اجرای سه تار،ویلن،.....اوست که اغلب به صورت نوار یا صفحه در دست است.

2-کتاب ویلن درسه جلد برای دوره های مختلف نوازندگی ، کتاب سنتور در چهارجلد و کتاب دوره اول  سه تار 1 جلد بعلاوه آهنگ های مختلف که همگی نشان دهنده نبوغ وخلاقیت بی نظیر اوست . نوازندگی در رادیو تهران را ازسال 1318 و از آن به بعد بعنوان تکنواز و رهبر ارکستر، سپس استاد هنرستان موسیقی ملی و در سال 1326 به عضویت هنرهای زیبای سابق که وزارت فرهنگ کنونی است درآمد. به روایت دخترش ژاله در میان آهنگ سازان بیش از همه به بهتوون علاقه داشت . مجسمه این آهنگساز دراتاقش بود . یک روز صبح زود خواهرم رکسانا قطعه « برای الیزا» اثر بهتوون را با پیانو می نواخت او برخلاف معمول بیدارشد و درحالی که اشک در چشمانش جمع شده بود گفت : این مرد همه بدبختی هایش را در موسیقی منعکس کرده است... وی با ادبیات کلاسیک و ادبیات جدید آشنایی کامل داشت . و به  آثار نیما یوشیج و هدایت علاقه زیادی داشت و با نیما دوستی نزدیکی داشت و اغلب این شعر اورا زمزمه می کرد.

به کجا ای شب تیره بیاویزم                قبای ژنده خود را      

آموزش سنتور در وبسایت نت به نت

درجوانی به مدرسه کمال الملک (1319ه.ش) رفت و از این نقاش معروف تعلیم نقاشی گرفت. چند تابلو رنگ و روغن از او باقی است که تصویر منظره ، گل ، پرنده و حیوانات است. در سال های آخر زندگی اش از بیماری قلبی رنج می بردو بیشتر تنها بود و درخانه ودر خلوت ، روزگاررا می گذراند و سرانجام استاد ابوالحسن صبا ، موسیقیدان بزرگ ایران ، ساعت چهارصبح روز جمعه 29 آذر ماه سال 1336 شمع پرفروغ وجودش خاموش گشت و موسیقی ایران چهره ای را از دست داد که دیگرهرگز جای خالی او پرنشد . روحشان شاد باد