چگونه حرکت ریز 9 انگشتی صحیح و توپُری در تنبک بنوازیم؟

زیبایی نوازندگی با ساز پر تحرکی مثل تنبک، به این که هنرجو چقدر در اجرای صحیح حرکات اصلی تنبک نوازی تلاش کند، بستگی دارد. تمامی حرکات تنبک نوازی نیاز به قدرت و ظرافت توامان دست و ذهن نوازنده دارد و باید بدانیم فاصله بین یک اجرای صحیح و حرفه ای، با اجرایی مردود، دارای مرزی به باریکی یک تار مو است.

آنچه قرار است در این پست آموزشی یاد بگیریم:

- حرکت ریز 9 انگشتی چیست؟

- اهمیت حرکت ریز 9 انگشتی در تنبک نوازی

- 3 نکته مهم برای اجرای صحیح حرکت ریز 9 انگشتی

- وارم آپ تمرینی برای تقویت حرکت ریز 9 انگشتی

با ما همراه باشید.

حرکت ریز 9 انگشتی در تنبک نوازی چیست؟

ابتدا باید بدانیم حرکت ریز 9 انگشتی در تنبک نوازی چیست. از این حرکت به اختصار ریز هم نام برده می شود. می دانیم که ریز راست و ریز چپ، دو حرکت اصلی تنبک نوازی را تشکیل می دهند. حرکت ریزشی دست پایین یا دست راست بر روی تنبک را ریز راست، و همین حرکت با دست بالا یا دست چپ را ریز چپ می نامند. روش اجرای صحیح این دو حرکت را در درس های گذشته یاد گرفتیم.

ببینید: اجرای صحیح حرکت ریز راست در آموزش تنبک

ببینید: اجرای صحیح حرکت ریز چپ در آموزش تنبک

و اما تعریف 9 انگشتی بدین صورت است: حرکات توامان و پی در پی حرکات ریز راست و ریز چپ به صورتی که فاصله بین حرکات کوتاه، مساوی و از پیوستگی صدای متقارنی برخوردار باشد را ریز پُر یا ریز 9 انگشتی می گویند.

یعنی اگر شما بتوانید ریز های چپ و راست را بدون هیچ خللی، به صورت پیاپی و با ثبات کامل بنوازید، به گونه ای که صدایی توپر و ریزشی را ایجاد کنید؛ به مهارت اجرای حرکت ریز 9 انگشتی رسیده اید. این مهم به تمرین زیادی نیاز دارد اما نمی توان از یادگیری آن چشم پوشی کرد. چراکه این حرکت نقش بسیار پررنگی را در همه اجراهای آینده شما خواهد داشت.

اهمیت حرکت ریز 9 انگشتی در تنبک نوازی

ریز 9 انگشتی از متداول ترین حرکات تنبک نوازی است و مستقیما به سطح هنر و مهارت نوازنده تنبک بر می گردد. در واقع اگر نوازنده ای تمام حرکات تنبک نوازی را بدون نقص انجام دهد، اما حرکت ریز او دارای اشکال باشد، این نقص به صورت فاحشی خود را نشان داده و کیفیت نوازندگی او را به شدت کم  می کند. مخصوصا این نقص زمانی خود را بیشتر نشان می دهد که نوازنده در استودیوی ضبط صدا بخواهد ریتم یک ملودی را بنوازد. حرکت ریز هنر ظریفی است که کوچترین اشکال در اجرای آن پذیرفته نیست.

حال که در مورد ضرورت اجرای درست و اصولی این حرکت حرف زدیم، باید بدانیم راه های یادگیری آن چیست و یک هنرجوی مبتدی چگونه می تواند به اجرای بی نقص ریز 9 انگشتی دست یابد.

شروع آموزش تنبک از صفر در وب سایت نت به نت

3 نکته مهم در یادگیری حرکت ریز 9 انگشتی

نکته اول: تنظیم اکول صحیح دست ها از ابتدا

اولین قدم در یادگیری حرکت ریز توجه به فیزیک صحیح و اصولی دست ها بر روی ساز است. یک مدرس حرفه ای از همان ابتدا این اکول صحیح را در کنار آموزش تنبک به هنرجو یاد می دهد. از آنجا که حرکت ریز 9 انگشتی تلفیقی است از ریز چپ و راست، از این حیث رعایت فرم صحیح دست ها در طول دوره های آموزشی و همینطور در طول دوران نوازندگی بسیار ضروری است. به همین جهت دقت در انتخاب مدرس آگاه و با تجربه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

هنرجویانی که با وبسایت نت به نت کار می کنند، از همان ابتدا در کنار تمرینات کتاب، اکول و اجرای صحیح حرکات تنبک نوازی را یاد می گیرند. استاد صادق پور همه استانداردهای نوازندگی را از ابتدا و به شیوه اصولی به هنرجویان خود یاد می دهد. عزیزانی که پکیج دوره مقدماتی آموزش تنبک را تهیه و به صورت منظم کار کرده اند، هم اکنون در اجرای حرکات تنبک نوازی هیچ مشکلی ندارند.

نکته دوم: فشرده سازی زمان تمرین

بر خلاف بسیاری از مقولات هنر که آهستگی و پیوستگی را می طلبد، بهتر است هنرجویان تمرینات تقویتی حرکت ریز را در دوره ای فشرده آن قدر انجام دهند تا به آن مسلط گردند. چرا که این حرکت رابطه مستقیمی با ورزیدگی دست و هماهنگی آن با ذهن دارد. هر چه دوره تمرینات کوتاه تر وفشرده تر باشد، شکل گیری فرم دست ها و توانایی اجرا زودتر حاصل می شود. پس این را بدانید که اشکالی ندارد اگر خسته شوید یا دستان شما درد بگیرد. در عوض پس از این سختی کوتاه، دیگر خیالتان برای اجرای حرکت زیبا و مهم ریز 9 انگشتی راحت می شود. پیشنهاد ما روزانه یک ساعت تمرین و به مدت یک ماه می باشد.

نکته سوم: استفاده از تمرین های درست و حرفه ای

هر تمرینی برای یادگیری یا تقویت حرکت ریز مناسب نیست. بسیار مهم است که از همان ابتدا، هنرجو با تمرین های اصولی و استاندارد کار کند. بسیاری از تمرین هایی که بعضی از اساتید می دهند، ظاهر خوبی دارند اما در عمل تلف کننده وقت و انرژی هنرجو می باشد. در اینجا باز هم به ضرورت انتخاب یک استاد یا مدرس شایسته و با سابقه می رسیم تا هنرجو را با بهترین نوع تمرین ها و اتود اجرایی تغذیه کند.

پکیج دوره مقدماتی و متوسطه آموزش تنبک، به صورت پیش فرض بر اساس تمام حرکات تنبک نوازی تنظیم شده است و با یادگیری این بسته های آموزشی، از آموزش های جانبی برای یادگیری این حرکات بی نیاز می شوید.

وارم آپ تمرینی برای تقویت حرکت ریز 9 انگشتی

استاد صادق پور یک وارم آپ مفید را تدوین کرده که با تمرین کردن آن مهارت ریز نوازی شما تقویت می شود. این وارم آپ از 5 خط تمرینی تشکیل شده که در آن حرکات ریز راست و ریز چپ در بستر نت های سه لاچنگ به صورت پی در پی به کار رفته است. از این رو خود به خود تمرینی کاربردی برای تقویت ریز 9 انگشتی به حساب می آید. نت این وارم آپ را از طریق لینک زیر دانلود کنید. برای تمرین حتما از سرعت کم شروع کرده و رفته رفته به سرعت خود بیفزایید. استاد در ویدیوی آموزشی این تمرین و نکات مربوط به آن را به صورت کامل شرح داده و بر روی ساز اجرا میکند.

تفاوت ریز 9 انگشتی با ریز پر

نت های دارای خطوط ترمولو را یک بار به صورت ریز 9 انگشتی بنوازید، یک بار هم به صورت ریز پُر. اما فرق این دو چیست؟ در ریز نه انگشتی تعداد ضرب های ریز مشخص است. مثلا یک نت سیاه دارای سه خط ترمولو، به ما می گوید حتما بایستی 8 نت ریز راست و چپ با کشش نت سه لاچنگ بنوازید. اما در ریز پُر، تعداد ریز راست و چپ دیگر ملاک نیست. هر چه بیشتر باشد زیبا تر می شود. اما ملاک ما در این نوع حرکت زمان است. یعنی مجموع زمان اجرای ریز پرُ ما کاملا بایستی برابر با ارزش زمانی همان نت سیاه باشد. نه یک ضرب بیشتر، نه یک ضرب کمتر.

نکته مهم: 

برای نواختن حرکت ریز چپ و راست یا به اصطلاح ریز 9 انگشتی، 8 حرکت ریز را باید اجرا کنیم. وقتی تمپو یا سرعت اجرای قطعه پایین باشد، فاصله بین این ریزها زیاد می شود. ما می خواهیم این فاصله را کم کنیم. به خاطر همین برای نواختن این حرکت، از ریز پر استفاده می کنیم. ریزی که کاملا فضای یک ضرب از میزان را با صدایی ریزشی و تو پُر؛ اشباع می کند.

در اجرای حرکت ریز تو پُر، تعداد ریزهایی که می نوازید محدودیت ندارد و با توجه به سطح مهارت و چیره دستی خود می توانید چپ و راست های متوالی را بدون محدودیت تکرار کنید. تنها محدودیت شما زمان است. یعنی بایستی در بازه زمانی یک ضرب از میزان باشد.

دانلود نت وارم آپ برای تقویت حرکت ریز 9 انگشتی

هنرجویان عزیز ویدیوی آموزشی زیر را مشاهده بفرمایید