چگونه بدون نگاه کردن به پرده ها سه تار بنوازیم ؟

سلام و درود بر شما همراهان عزیز وبسایت آموزش موسیقی نت به نت. دراین مقاله قصد داریم به یکی از مسائل پر دغدغه برای نوازندگان تار و سه تار بپردازیم و آن این است که چگونه بدون نگاه کردن به پرده‌های سه تار یا تار قطعات یا تمریناتتان را اجرا کنید. اما اینکه چرا این موضوع برایمان اهمیت دارد، به این برمی‌گردد که از نظر روانشناسی ما همواره به دنبال قاطعیت و صلابت در نوازندگی هستیم؛ اما هنگامی که در حال نواختن ساز، به پرده‌ها نگاه میکنیم و سر ما به سمت پایین است، احساس میکنیم در نواختن ضعیف هستیم و گاه اعتماد به نفس خود را از دست میدهیم، پس کاملاً طبیعی است که وقتی هم که سر به بالا باشد و موقع اجرا به مخاطب نگاه کنید، ارتباط قویتر و موثرتری با مخاطب خواهید داشت و از دید آنها نوازنده مقتدری خواهید بود.

 آموزش سه تار نوازی توسط استاد علی اقبال

احساس کامران (یکی از هنرجویان سه تار) موقع نواختن در جمع دوستان

به یاد داستان یکی از هنرجویانم به نام کامران افتادم و یکی از دلایلی که این مقاله را نوشتم همین بود. وقتی داستان آن شب را که در مهمانی دوستانه نواخت و ازمن خواست تا مشکلش را حل کنم، با خودم گفتم شاید دیگر هنرجویان هم این مشکل را داشته باشند . ماجرا از این قرار بود که کامران از هنرجویان مجازی من به همراه همسرش عطیه به میهمانی منزل دوست عطیه خانم دعوت میشوند. از آنجا که ایشان شنیده بودند کامران دستی به سه تار دارد، از او خواهش کرده بودند که سه تارش را هم با خود ببرد. خیلی خلاصه تعریف می‌کنم. بعد از پایان بگو و بخندها و خوردن شام، مینا، دوست عطیه از کامران در خواست می‌کند که برایشان بنوازد. کامران هم که تقریباً مبتدی هست و استرس زیادی داشته که یک موقع خراب نکند و خلاصه با کلی چک و چانه شروع کرده به نواختن آهنگ مرغ سحر؛ به قول خودش سرخ شده بود و خیس عرق؛ اما یک نفس عمیق می‌کشد و شروع  به نواختن می‌کند و البته خوب هم می‌نوازد. نگاه های عطیه به او قوت قلب می‌دهد و هر بار که سرش را بالا می آورد فقط به عطیه نگاه می‌کند که تاییدش میکند و باز با انگیزه ادامه میدهد و همه همراه با نواختن او مرغ سحر را می‌خوانند اینجا انگیزه‌اش مضاعف می‌شود و حس می‌کند مهمانها نواختن او را دوست دارند. خلاصه آهنگ به پایان می‌رسد و کامران نفس عمیقی میکشد و عرق‌های پیشانیش را با آستین پاک میکند. لبخندی به حضار میزند و میرود کنار عطیه مینشیند. بعد از چند دقیقه مینا برای تشکر کنار آنها می‌آید و میگوید: آقا کامران ممنونم از نواختنتان. خیلی حس خوبی بود و لذت بردیم و با اینکه دفعه اولتان بود، اعتماد به نفستان عالی بود . فقط به نظرم  اگر نگاهتان کمتر به سازتان باشد و کمی سربالاتر بنوازید، هم مخاطب ارتباط بهتری با شما می‌گیرد و هم باور خواهد داشت که نوازنده متبحری هستید. این داستانی بود که کامران برای من تعریف کرد و از من خواست راه کاری به او بدهم تا موقع نواختن کمتر به پرده های ساز نگاه کند.

چگونه بدون رفتن به کلاس، سه تار یاد بگیریم؟

روش چشم بسته ساز زدن چیست؟

چشم بسته ساززدن و نگاه نکردن به پرده ها یک معنی می‌دهد و به نوعی مهارت در نوازندگی سه تار محسوب می‌شود و اما چگونه به این مهارت دست پیدا کنیم؟ به نظرتان چه زمانی خواهید توانست بدون دیدن پرده‌های تار یا سه تار روی آنها انگشت گذاری کنید و بدون غلط بنوازید؟! باید بدانید، اولین و مهمترین راهکار، تمرین زیاد است. زیرا تمرین باعث میشود جای پرده‌ها و صدای آنها در ذهن شما ذخیره شود. بگذارید مثال ماشین را برایتان بزنم، اگر به راننده تازه کار دقت کنید موقع پارک، گردن میکشد و از بالای فرمان، جلو ماشین را نگاه می‌کند یا بعضی ها حتی سرشان را از شیشه ماشین بیرون می آورند و یا درب ماشین را باز میکنند تا دقیق سپر ماشین را ببینند، اما یک راننده مسلط و با تجربه اندازه ماشینش را می‌داند و دیگر خیلی نگران اطراف نیست و به همان آینه ماشین اکتفا میکند و راحت ماشین را پارک میکند؛ تفاوت این دو راننده فقط در استمرار و تمرین است. چون در یک روز دفعات زیادی پارک کرده و کامل به آن مسلط شده است. در مورد نوازندگی هم این داستان صدق می‌کند، تمرین پی در پی ذهن و گوش و انگشتان شما را هماهنگ می‌کند و خود به خود و ناخود آگاه جای پرده ها و اندازه آنها را حفظ میشوید. تمرینی که به شما پیشنهاد میکنم برای تقویت این مهارت انجام دهید این است که «جلو آینه ساز بزنید». قبل از اینکه جلو آینه ساز بزنید باید درس یا آهنگ مورد نظرتان را حفظ باشید. وقتی که درس را با توجه به نت حفظ شدید. جلو یک آینه قدی بنشینید و به نواختن شروع کنید. به جای اینکه به پرده ها نگاه کنید، پرده ها را از داخل آینه ببینید. سعی کنید به دسته ساز نگاه نکنید. ابتدای کار، شاید برایتان سخت باشد، اما به مرور زمان خیلی راحت از روی آینه جای پرده‌ها را پیدا می کنید. روزی 15 دقیقه  یک درس را جلو آینه تمرین کنید. روز هفتم احساس می‌کنید اگر به آینه هم نگاه نکنید می‌توانید آهنگ را بنوازید. خیلی برایتان جالب و لذت بخش خواهد بود. اعتماد به نفس بیشتری پیدا میکنید، بعد چشمانتان را ببندید و قطعه را بنوازید. ببینید چقدر قطعه ای که می‌نوازید بیشتر به دلتان می نشیند.

چگونه نت های یک آهنگ را حفظ شویم؟

احساس ناب نوازندگی با چشم های بسته

کار چشم چیست ؟ خوب مشخصه، دیدن و کار گوش چیست؟ آن هم خوب مشخص است، شنیدن. دو نوع انرژی متفاوت. اصوات و تصاویر. خوب حالا به من بگویید در موسیقی با کدام سر و کارداریم؟ بله درسته، اصوات که آن هم از طریق گوش دریافت میشود. پس وقتی موقع نواختن یا شنیدن موسیقی چشم خود را ببندید احساس شنیداری خود را تقویت می‌کنید و مغز شما روی یک سیستم قویتر میشود. مثل یک کامپیوتر که اگر هم زمان میکروفون و سی دی رام و وب کم و پرینتر به آن وصل باشه سی پی یو بیشتر درگیر میشود. پس یکی از لذت های موسیقی و درک بهتر آن نواختن «با چشم بسته» است. در ضمن مخاطب شما هم از دو جهت در مورد شما تصور بهتری دارد: 1. اینکه از احساس زیبای شما که غرق در نواختن شده اید مشعوف میشود 2. باورخواهد داشت که شخصی که روبروی او نشسته و ساز میزند یک نوازنده حرفه ای است. در پایان این مقاله به شما توصیه میکنم آهنگی را که حفظ شدید جلو آینه بنوازید. آنقدر تمرین کنید تا بدون نگاه کردن به پرده ها قطعه را بنوازید. موفق و پیروز باشید. 

شناخت پرده های سه تار

نویسنده: علی اقبال

ویدیوی آموزشی چگونه بدون نگاه کردن به پرده ها، سه تار بنوازیم را مشاهده نمایید