چرا سه تار گز میزند؟

سلام و درود بر شما هنرجويان و همراهان عزيز سایت نت به نت. اگر نوازنده سه تار هستید، حتما برای شما هم پيش آمده است که سازتان به اصطلاح «گز» بزند. شاید بپرسید منظور از گز چیست؟ هنگامی که در حال نوازندگی سه تار روی سيم‌ها مضراب می‌زنيد يا یا انگشت‌گذاری می‌کنید، یک صدای اضافه می‌شنويد که نظم ملودی را بهم می‌زند و باعث اذيت می‌شود و نیز اختلالاتی را در نواختن ایجاد می‌کند، این صدای اضافه به اصطلاح گززدن نامیده می‌شود. اين مسئله چند علت دارد که برای دانستن آن، شما باید چهار جای سازتان را بررسی کنید.

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

1. شیطانک سه تار:

اولین قسمت از سازتان که بايد بررسی کنید اين است که ببینید سیم‌ها دقیقا داخل دندانه‌های روی شیطانک قرار دارند یا خير؟! اگر سیم‌ها داخل دندانه‌ها نبود يا جابجا شده بود با دقت آن را به جای درست خود برگردانيد.

2. پرده‌ها ی سه تار:

دومین قسمت از ساز سه‌تار که بايد بررسی کنيد، پرده‌ها هستند. گاهی پیش می‌آید که بعضی از پرده‌ها، براثر انگشت گذاری زیاد يا حتی برخورد ناخن به پرده‌ها، اصطلاحاً ریش ریش یا حتی پاره می‌شوند و يا برخورد آن با سیم باعث می‌شوند ساز گز بزند و یا اینکه یک پرده زیاد ساييده شده و نسبت به بقیه پرده‌ها پایین‌تر رفته است. در صورت مشاهده چنين مواردی حتماً باید پرده مورد نظر عوض شود. ناگفته نماند که حتی وقتی پرده تازه روی ساز می‌بنديد باز هم احتمال گز زدن وجود دارد زيرا بهرحال سطح آن پرده از بقیه پرده‌ها بالاتر خواهد بود؛ برای رفع این مشکل، یک سمباده بسيار نرم بردارید و آن را خیس کنید و بسيار آرام و با ملايمت روی پرده جدید بکشید تا کمی سطح آن پایین‌تر بیايد و با بقيه پرده‌ها تقريباً همسطح گردد.

تنظیم پرده‌های سه تار

3. خرک سه تار:

سومین قسمت از سه تار که  بايد آن را بررسی نمایید، خرک سه تار است. ببینید که سیم‌ها دقیقاً داخل شیار خودشان باشند و یا از شیار خارج نشده باشند. در ضمن اگر خرک ساز، کوتاه باشد امکان گز زدن وجود دارد و لازم است شما این مورد را نيز بررسی کنید.

4. گره سيم‌های سه تار:

قسمت چهارم از ساز که بايد برای يافتن دليل گززدن ساز، مورد بررسی قرار بگیرد، گره سیم‌ها می‌باشد. گاهی گره نامناسب سیم‌ها در قسمت سیم گیر باعث ايجاد صدای گززدن می‌شود.

با بررسی دقيق این موارد و رفع هر یک از مشکلات، مطمئناً مسئله گززدن ساز سه تار شما از بین می‌رود و باز همچنان خواهید توانست از شنيدن صدای دل‌انگیز و شفاف آن لذت ببريد.

نویسنده: علی اقبال