یلدا از دیرباز تا کانون بین ما یرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است. اما قبل از پرداخت به ویدیوی این موضوع، بد نیست بدانیم شب یلدا واقعا چیست و از منظر علمی آن را بشناسیم. اولین لغتی که با آن مواجه میشویم، انقلاب زمستانی است. میخواهیم با ساده ترین زبان آن را توضیح دهیم. اگر یک صفحه بزرگ مسطح را درست از وسط در وسط قلب خورشید و زمین رد کنیم، به طوری که این صفحه کاملا منطبق بر مدار استوای زمین باشد، متوجه می شویم زمین در گردش به دور خود نسبت به این صفحه کمی کج می چرخد و یک انحراف ۴/۲۳ درجه ای دارد. همین انحراف باعث می شود وقتی زمین هر سال که یک گردش ۳۶۰ درجه ای به دور خورشید می کند، درجه تابش خورشید بر نیم کره شمالی و جنوبی به تناوب تغییر کند. وقتی نیم کره شمالی زیر تابش عمود خورشید است، در نیمکره جنوبی آفتاب به صورت مایل می تابد. در این حالت نیم کره شمالی تابستان و نیم کره جنوبی زمستان می شود و همینطور در مدتی از سال بر عکس این قضیه پیش می آید. پس پیدایش فصلها، کم و زیاد شدن زمان روزها و شبها در طول سال، همه و همه به خاطر همین انحراف درجه گردش زمین نسبت به مدار استوایی است. انقلاب زمستانی زمانی است که از دید یک ناظر زمینی مستقر در نیمکره شمالی، خورشید بیشترین زاویه را با صفحه استوا در نیم کره جنوبی داشته باشد. به عبارتی طولانی ترین شب و کوتاه ترین روز سال. انقلاب زمستانی درست مثل نوروز یک لحظه است. یک ساعت و دقیقه و ثانیه مشخصی دارد. مثل نوروز در بسیاری از فرهنگ ها، شبی که این واقعه روی می دهد را مناسبتی می دانند برای برپایی جشن و آئین های سنتی و باستانی.

شب یلدا در ایران

ایرانی ها همیشه انسانهایی خونگرم، نوع دوست و میهمان نواز بوده اند. از دیر باز تا کنون، در شب های یلدا اکثر اقوام ایرانی، در منزل بزرگان خاندان  گرد هم جمع می شدند و شب نشینی با صفایی را به پا می کردند. حافظ خوانی، ساز و نوا، منقل و کرسی، چای، انار، هندوانه، دل خوش و احساس همدلی مهمترین فاکتورهای قابل ذکر در این شب ویژه بوده است. شب یلدا در ایران بهانه ای بوده برای صله ارحام و دیدار با بزرگترها. روز سی ام آذر به عنوان شب یلدا یا چله در طول تاریخ شناخته می شده است.

آموزش تار از ابتدا تا پیشرفته
 

تار نوازی من با شعر زیبای یلدا

طی یکی دو دهه گذشته و با پیشرفت شتابنده تکنولوژی و گستردگی بی حد فضای مجازی، چهره خیلی از مناسبت های سنتی ما نیز عوض شد. اکنون همه می دانند که شب یلدا در همین یکی دو دهه بسیار فرق کرده و حال و هوایی که در آن روزها وجود داشت دیگر تبدیل به خاطره شده است. یک ماه مانده بود به شب یلدا. یک روز که در استودیوی خودم جلسه ای کاری با اعضای پادکست سایت نت به نت داشتم، میهمان عزیزی به جمع ما آمد تا برای شروع همکاری با هم گفتگو کنیم. در حین حرفهایی که بین تیم رد و بدل میشد، حرف شعر و ادبیات پیش آمد و قرار شد هر کس اگر شعری از خودش دارد را بخواند. میهمان ما خانم هایده بیدار نژاد کاغذی از کیف خود بیرون آورد. رفتار او با این کاغذ بسیار برایم جالب بود. گویا یک موجود زنده و یا حتی فرزند خود را در دست گرفته. گفت این شعر یلدای من است. سالها پیش سرودم و از سروده هایی است که خودم بسیار به آن علاقه مندم. منتظر شدیم تا آن را بخواند. تک تک بیت های این شعر، همان حال و هوای قدیمی و نوستالژیک یلدا را داشت. یاد آور خاطرات شیرین سالها پیش در خانه مادربزرگم بود. تصویر سازی آن به حدی زیبا بود که ناخودآگاه سازم را برداشتم و به همراه آن بداهه نوازی کردم. چند روز بعد که کم کم داشتیم به شب یلدا می رسیدیم، به هایده پیشنهاد دادم تا با یک ضبط حرفه ای صدا و تصویر در یک مکان زیبا، شعر یلدا را اجرا کنیم. او نیز از پیشنهادم استقبال کرد. خلاصه هماهنگ کردیم و حاصل کارمان شد همین ویدیویی که می بینید. شعر زیبای یلدا از هایده بیدار نژاد و نغمه تار من. امیدوارم آن را بپسندید.

تشکر هم دارم از عوامل سایت نت به نت که در این کار کمال هم کاری را داشتند. همچنین تشکر ویژه هم دارم از مدیریت محترم هتل سرای خادمی کاشان که این فضای بسیار زیبا و با شکوه را در اختیار ما قرار دادند.