موسیقی کودک و نقش مهم والدین

تاثیر موسیقی بر جنین آدمی

از همان آغاز دمیده شدن روح، جنین در رحم مادر با اصوات و ملودی هایی همسو میشود که به گفته محققین موجب تعلق خاطر و آرامش او می گردد. صدایی همچون شر شر آب در طبیعت که برای همه انسانها آرامبخش می نماید. علت آن هم به شناور بودن جنین در حجمی از آب در رحم مادر بر میگردد. بدین ترتیب اولین موسیقی ای که نوزاد میشنود، نوایی است که خلق آن به دست بشر نبوده و نظام هستی و خالق آن، برای آرامش جنین در این برهه ی ناتوانی مقدر نموده است. همچنین با تشکیل قلب و شروع ضربان، جنین از همان زمانی که در رحم قرار دارد با ریتم و ضرب آهنگ آشنا میشود و بر ناخودآگاه او می نشیند. پس به نوعی از همان ابتدای شکل گیری جنین، موسیقی با سرشت او عجین میگردد و پیوند میخورد. با چراغ سبزی که علم به موضوعیت موسیقی برای جنین نشان داده، امروزه شاهدیم که بعضا مادرانی هستند (بلاخص مادران این عصر پیشرفته تکنولوژی) که در دوران بارداری با شنیدن موسیقی، فضای نشاط آور و آرامش بخشی را برای جنین و خود مهیا میکنند. در این راستا توصیه هایی هم در کلاسهای بارداری به مادران داده میشود. مثلا اینکه در طول روز چندین مرتبه موسیقی گوش کنند و حتی شبها با شنیدن یک پارت موسیقی آرامش بخش بخوابند که این امر می تواند بر سلامت شکل جنین چه از نظر فیزیولوژیکی و چه به لحاظ سلامت روحی تاثیر گذار باشد.

موسیقی در دوران طفولیت

همانطور که میدانیم پرورش و رشد و آموزش کودک ابتدا در خانه و با مدیریت بالفعل و حمایت والدین صورت میگیرد. حتما تا به حال از مادران باردار شنیده اید که در زمان بارداری، جنین با شنیدن موسیقی واکنش نشان میدهد و حرکت میکند. بعضی از مادران در دوران بارداری خود از یک موسیقی مشخص شده بیشتر استفاده میکنند و یا نوایی ریتمیک همچون لالایی و سرودهایی با جلوه عشق مادری زمزمه می کنند. آنها متوجه شدند که نوزاد آنها پس از تولد نیز با آن سرودها و آوازها، ارتباط برقرار کرده و آن را درک می کنند. با توجه به چنین توانایی ای که در ناخودآگاه کودک به وجود آمده، پدر و مادر می بایست این توانایی را با خرد و تدبیر هوشیارانه خود به سمت و سویی مفید هدایت کنند. در این زمینه والدین راههای مختلفی را در پیش می گیرند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم.

اسباب بازیهای موزیکال

با توجه به کنجکاوی شدید در کودکان، اسباب بازی های موزیکال استاندارد می تواند از همان کودکی رابطه خوبی بین کودک و موسیقی ایجاد کند. البته باید توجه داشت هر اسباب بازی موزیکالی دارای این شرایط نیست. گاها دیده شده در این بازار پر رونق، اسباب بازیهایی طراحی شده که هدف آن ترویج خشونت طلبی و یا آشنایی کودک با جلوه های سمعی بصری مستهجن می باشد. جدا از نیت این طراحان که می تواند با مقاصد تجاری و یا ضد فرهنگی باشد، این وظیفه والدین است که آنها را در برابر این گونه وسایل مخرب، مصون بدارند.

محصولات فرهنگی موزیکال

کتابهای موزیکال، بازی های کامپیوتری شاد و کوکانه، سی دی ها و فیلمهایی که با روش موسیقیایی، به آموزش و ارتقای توانمندی و آگاهی کودک همگام با تفریح و شادی می پردازند، می توانند نقش بسزایی را در آشنایی کودک با دنیای موسیقی ایفا کنند. البته باز هم به شرط آنکه محتوای این محصولات از چارچوب های کودکانه خارج نگردد.

آلات نوازندگی کودکانه

شناخت موسیقی در رشد قوه ادراک کودکان بسیار تاثیر گذار است. تهیه سازهای مخصوص کودکان می تواند هم به این رشد سرعت مضاعفی ببخشد و هم اینکه از این طریق، والدین میتوانند فرزندانشان را در زمینه موسیقی استعداد یابی کنند و به توانایی ها و علاقه مندی های آنها، پی ببرند. سازهایی همچون بلز، فلوت های کودکانه وحتی ارگ های موزیکال کوچک، تنبک و... از جمله سازهایی هستند که کودکان با آنها ارتباط نزدیکی برقرار می کنند. از آنجا که ملودیهای برخاسته از این سازها توسط خود کودک انجام می گیرد (حتی فالش و نا موزون)، آشنایی با شگفتی های موسیقی در ذهن کنجکاو کودک از همان بچگی شکل خواهد گرفت. به عنوان مثال حفظ کردن جای نتها، آشنایی با ضرب آهنگ، ارتقای توانایی و قدرت دستها برای نواختن برروی آلات موسیقی و یا خلق اثری کوچک؛ خود موید این مطلب می باشد. و اینچنین است که تمام دنیای کودک تا بزرگ سالی مملو از پژواک موسیقیایی میشود.

چرا کودکان با شناخت موسیقی بهتر می آموزند؟

فرکانسی که از موسیقی تولید میشود دارای قدرتی است که باعث واکنش های متفاوت در کودک می شود. اصولا امواج و فرکانس ها دارای نظمی ترتیبی در طول موج و بسامدها هستند که ناخودآگاه نظم را در انسان نهادینه می کند. بارها شنیده ایم که فعل آموختن قبل از هر چیز نیازمند نظمی منتظم است و چنانچه اطلاعات به صورت پراکنده و افسار گسیخته وارد مغز شود، اثر بخشی چندانی نخواهد داشت. از این رو توصیه میشود نوعی از موسیقی برای کودکان در نظر گرفته می شود که باعث ایجاد تعادل در ساختار ذهنی آنها گردد و آرام بخش و کلاسیک باشد.

تاثیر موسیقی بر ساختار شخصیتی کودک

واضح است که هر کنشی، واکنشی در پی دارد و هر آونگ و صدایی باعث فعلی میگردد. از آنجا که کودکان موجودات بسیار تاثیر پذیری هستند، یکی از دغدغه های مورد توجه والدین انتخاب نوع موسیقی ایست که فرزندشان می شنود و یا تحت عنوان مهارت قصد دارد بیاموزد. با توجه به سبک زندگی موسیقیایی هر خانواده، تا حدود زیادی می توان تاثیر موسیقی بر ذهن و روان کودکان را کنترل نمود. بطور نسبی می توان گفت خانواده ای که در محیط زندگیشان، چه در منزل و چه داخل ماشین موسیقی تهاجمی و خشن گوش میدهند‌ دور از انتظار نخواهد بود که در آینده خلق و خوی فرزندشان پرخاشگرانه و فرا فعال شود. تحقیقات ثابت کرده خانواده ای که در فضای زندگی روزمره، از موسیقی های آرام و کلاسیک استفاده میکنند؛ فرزندان آنها خلق و خوی رفتاری آرامتری خواهند داشت. البته این مثالها قاعده ای کلی است و جای بحث و تفسیر بیشتری را می طلبد.

نقش والدین در تبلور استعداد نهان کودکان

تاثیر موسیقی بر هوش و استعداد کودک

از همان ماههای اول زندگی، کودکان با صدای موسیقی آرام میگیرند، همراه با موسیقی میرقصند (معمولا از ۲ سالگی به بعد) و... در واقع ماهیت موسیقی، کودک را به تکاپو و هیجان می اندازد که این سر منشا استعداد و پویایی ست. حال زمانی که کودک موسیقی را می آموزد، این حرکت و پویایی ذهن را آماده خلاقیت کرده و او را به وادی منطق و استدلال و اندیشه می برد. اینجاست که موسیقی بر رشد ذهنی و هوش و استعداد کودک تاثیر می گذارد. کودکان به هنگام فراگیری موسیقی خود به خود در راستای افعالی همچون تمرکز، تجسم، خیال پردازی، خلاقیت، منطق و تحلیل گری گام بر میدارند که برآیند آنها ارتقای سطح هوشمندی را در پی دارد. بدین جهت است که کارشناسان در این باب توصیه می کنند که فرزندان از همان سنین کودکی (۳ الی ۵ سال) موسیقی را بیاموزند. کودکانی که بیش از ورود به پیش دبستانی و دبستان با موسیقی آشنا شده اند، معمولا با هوش تر و از اعتماد به نفس بالاتری برخوردار هستند.

سخن پایانی

هیچ گاه نباید موسیقی را بر کودک تحمیل نمود. فی الواقع کودک را میبایست غیر مستقیم با موسیقی مانوس کرد. پژوهش ها نشان داده استفاده از فاکتور تنبیه در امر یادگیری موسیقی در کودکان بسیار مخرب است و نتیجه ای عکس را به همراه خواهد داشت. والدین می بایست به کودکان خود حق انتخاب در برگزیدن نوع و سبک موسیقی بدهند و نظرات خود را تحمیل نکنند. همچنین عشق و علاقه والدین به موسیقی و توجه و اهمیت به آن چه در باب شنیدن و چه در باب یادگیری و مهارت، باعث ترغیب کودک می شود و از این طریق والدین میتوانند اهمیت حضور موسیقی در زندگی را به فرزندان خود نشان دهند. موسیقی از ما جدا نیست و ما نیز از موسیقی جدا نیستیم. از بدو تولد تا ابد؛ و از خلقت تا فرود. پس موسیقی را دست آلوده تفکرات و تعصبات محدود و در بند کشیده نکنیم. آن را به صورت هدفمند مدیریت کنیم و خود و کودکان خود را با آن مانوس نماییم.

تهیه شده در وب سایت آموزشی فرهنگی نت به نت

نویسندگان: فاطمه ثابتی- محمد حنطه ای