مشخصه های صوت از نظر موسیقایی

 

 

تئوری موسیقی چیست و چرا افرادی که می خواهند وارد دنیای موسیقی حرفه ای شوند با این تئوری آشنایی داشته باشند؟ ما در این مقاله به دنبال جواب این سوال هستیم و در بخش های این مقاله به بررسی این مسئله می پردازیم. همچنین شما را با مفاهیمی همچون دیرند، شیوش، بسامد، فرکانس، طول موج، تئوری بنیادی موسیقی، فیزیک صوت، دامنه، طنین و رنگ، شدت، نواک، صدا و صداهای موسیقایی آشنا خواهیم کرد. پس در صورتی که می خواهید بیشتر با موسیقی آشنا شوید و اطلاعاتی را در این زمینه کسب کنید، با ما در ادامه این مقاله همراه شوید.

 

برخی از مهم ترین اصطلاحات در تئوری موسیقی

 

- دیرند در تئوری موسیقی چیست؟

 

در تئوری موسیقی، یکی از مهم ترین مفاهیمی که وجود دارد، دیرند یا کشش زمانی نت ها می باشد. در واقع به ارزش زمانی که یک نت موسیقی دارد، دیرند گفته می شود. دیرندها با شکل نت متفاوتی که در ادامه گفته می شود نمایش داده می گردد. 

 

 

 

شکل نمایش دیرندها در تئوری موسیقی

 

 

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

 

- شیوش

 

شیوش یا رنگ صدا به معنای تمایز میان دو نت یکسان موسیقی می باشد که توسط یک دستگاه نواخته می شود و از این روی دارای اهمیت بسیار زیادی در موسیقی می باشد. برای مثال، زمانی که دو نت موسیقی یکسان توسط پیانو و گیتار به صورت همزمان نواخته می شود، ریتم و نوسان یکسانی دارند ولی شیوش میان پیانو و گیتار با هم متفاوت است و از این روی تفاوت میان این دو عنصر توسط کسی که صدا را گوش می دهد تمیز داده می شود. در ادامه این مقاله قصد داریم در زمینه سایر مفاهیمی که در تئوری موسیقی موجود دارد با شما صحبت کنیم.

 

- بسامد (فرکانس)

 

به تعداد حرکات متناوبی که یک نت موسیقی در یک واحد زمان دارد، بسامد یا فرکانس در گفته می شود. هرچقدر که میزان بسامد در یک نت موسیقایی بیشتر باشد، صدا زیر می شود و بر عکس، یعنی زمانی که بسامد در یک نت موسیقایی کمتر باشد، صدا بم تر می شود. یکی از مهم ترین تعاریفی که در تئوری موسیقی به آن باید اشاره داشت، بسامد یا فرکانس می باشد. به بسامد یا فرکانس، دامنه نیز گفته می شود. 

 

 

تئوری موسیقی

 

- طول موج

 

در یک دوره تناوب، به میزان فاصله افقی که ایجاد می شود، طول موج گفته می شود. به طور کلی در تئوری موسیقی می توان گفت که طول موج هر چقدر طولانی تر باشد، صدا بم تر می شود و بر عکس هر چقدر که طول موج کوتاه تر باشد، صدا زیر تر می شود. در ادامه این مقاله به بررسی سایر مواردی که در زمینه مفاهیم موسیقی مورد استفاده می باشد می پردازیم و اطلاعاتی را در این زمینه با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.

 

- فیزیک صوت

 

موسیقی از صوت تشکیل شده است و فیزیک صوت در واقع فیزیک مربوط به موسیقی می باشد. هر صدایی موسیقی خاصی دارد و موسیقی دانان بر این اساس نسبت به استفاده از فیزیک صوت می کنند. در واقع فیزیک صوت در ابتدا در زمینه بسامد توضیحاتی ارائه می دهد که ما در این زمینه با شما صحبت کردیم. اگر بخواهیم در زمینه فیزیک صوت از دید بسامد یا فرکانس برای شما مثالی بیاوریم، یک گیتار را در نظر داشته باشید و زمانی را تصور کنید که یک انگشت، تار گیتار را لمس می کند، در واقع صدا یا فیزیک صدای خارج شده، حاصل فرکانس ایجاد شده ناشی از بالا و پایین رفتن تار می باشد. هر موجودی یک بازه فرکانسی خاصی را می شنود و انسان ها از 20 هرتز تا 20000 هرتز فرکانس را می تواند بشنود. پس فیزیک صوت ما محدود به این بازه می باشد.

 

 

 

با تئوری موسیقی آشنا شوید

 

- طنین و رنگ

 

برای اینکه بتوانید در زمینه طنین و رنگ درک بالاتری داشته باشید، بهتر است در این زمینه یک مثال را برای شما بیان کنیم. تصور کنید که یک موسیقی ناکوک دارید که می خواهید با آن یک موسیقی بنوازید. زمانی که دست شما برای ایجاد ارتعاش و ایجاد موسیقی با دستگاه ارتباط پیدا می کند، صدای تقریبا نا آشنایی برای شما ممکن است ایجاد شود که این صدا خارج از طنین و رنگ صدای آن دستگاه موسیقی می باشد. پس می توان گفت که طنین بازه ای از صوتی است که از یک دستگاه خارج می شود. هر نت موسیقی در هر دستگاه می تواند چند فرکانس صدا را تولید کند که برای مثال می توان به حالت ضرب و سکوت اشاره داشت. زمانی که شما روی یک کلید پیانو فشاری ایجاد می کنید، صدایی خارج می شود که این صدا به مرور محو می شود و این در واقع طنین نت ایجاد شده است. پس می توان گفت که هر طنین و رنگ در یک ساز موسیقی با استفاده از چند حالت ایجاد یک نت تشکیل می شود. چه عواملی بر طنین و رنگ در تئوری موسیقی تاثیرگذار می باشد؟ هوایی وارد دستگاه ساز بادی می شود یا ایستادن شخص نوازنده و یا حتی کنترل تنفس را می توان از مهم ترین عواملی دانست که برای ایجاد طنین و رنگ در تئوری موسیقی حالات مختلفی را ایجاد می کنند. 

 

 

 

کتاب تئوری بنیادین موسیقی

 

- شدت 

 

به تفاوت میزان صدای تولید شده توسط یک آلت موسیقی که میان دو نت ایجاد می شود، شدت گفته می شود. در گذشته شدت برای اولین بار توسط موزارت مورد استفاده قرار گرفت ولی به مرور این مفهوم در تئوری موسیقی با گسترش همراه شد و شما می توانید امروزه علائم مخصوصی در زمینه شدت را مشاهده کنید. در تئوری موسیقی، موسیقیدان باید بتواند بر اساس میزان شدت تعیین شده در یک نت موسیقی ساز را بهتر و اصولی تر بنوازد. در ادامه شما را با برخی از مفاهیم شدت در تئوری موسیقی آشنا خواهیم کرد که قطعا برای شما مفید واقع خواهد شد :

 

• fff : نواختن بسیار بلند و با شدت بالا
•  
• ff : نواختن مقداری بلند
•  
• f : بلند
•  
• mf / mp : مخفف کلمه Mezzo Piano و به معنای صدای متوسط می باشد
•  
• P : نواختن کمی آرام
•  
• pp : نواختن آرام تر
•  
• ppp : بسیار آرام

 

 

 

تعاریف و مفاهیم تئوری موسیقی

 

- نواک

 

زمانی که ما از نواک در تئوری موسیقی صحبت می کنیم، باید بدانید که منظور ما از این امر، آن است که هر چقدر نت موسیقی در خطوط پایین تر قرار داده شود یعنی صدا بم تر می شود و هرچقدر بالاتر می رود، به معنای آن است که نت در حالت زیر تر باید اجرا شود و این اهمیت استفاده از خطوط حامل نت را بالاتر می برد و به شما می گوید که باید اهمیت بیشتری را به این زمینه بدهید.

 

- صدا

 

صدا در تئوری موسیقی از مفاهیم مختلفی تشکیل می شود که می توانیم به هارمونی، عبارات، ضرب ها و غیره تشکیل می شود و به موسیقی دان این امکان را می دهد که بتواند یک صوت با کیفیت و قابل فهم را ایجاد کند. از این روی می توانیم تفاوت میان سر و صدا و موسیقی را متوجه شویم که صدا در سر و صدا به صورت بدون نظم اجرا می شود ولی در موسیقی به صورت دقیق و برنامه ریزی شده و با هارمونی انجام می شود.

 

 

 

 

مفاهیم کتاب تئوری بنیادی موسیقی

 

- صداهای موسیقیایی

 

صداهای موسیقیایی به طور کلی به انواع اصواتی هستند که ما به صورت آگاهانه تولید می کنیم و دارای 4 مشخصه اصلی شامل ارتفاع، دیرند، شدت و طنین خاصی می باشد که این صوت را برای انسان لذت بخش تر می کند. در واقع انواع موسیقی که این چهار مشخصه را به صورت کامل نداشته باشند، نمی توانند یک موسیقی نامیده شوند و کاربردی در علم تئوری موسیقی نخواهند داشت. در این مقاله به طور کلی باید به درک کاملی در این زمینه برسید و اطلاعاتی را در این زمینه کسب کرده باشید.

 

- تئوری بنیادی موسیقی

 

تئوری بنیادی موسیقی را می توان یک اثر شگفت انگیز از پرویز منصوری، موسیقی دان ایرانی عنوان کرد که در زمینه تئوری موسیقی اطلاعات کاملی را در اختیار کاربران قرار داده است. شما می توانید با مطالعه این کتاب که در دوازده فصل بیان شده است به طور کامل با مفاهیمی که در زمینه تئوری موسیقی بیان شده است آشنا شوید. این کتاب شگفت انگیز در واقع مورد نیاز تمامی علاقمندان به موسیقی است که به صورت حرفه ای علاقمند به ورود دنیای موسیقی می باشند. 

 

آموزش تئوری موسیقی در وب سایت نت به نت

 

 

آموزش موسیقی

 

تعریف کرشندو در موسیقی

کِرشِندو (Crescendo) اصطلاحی است که از ایتالیا وارد تئوری موسیقی شده است. البته قدمت این تکنیک بسیار بیشتر از تئوری موسیقی است. این علامت به معنای افزایش تدریجی شدت صداست. شکل آن هم به صورت دو خط است که یکی از این خطها شیب صعودی دارد. این خطوط، زیر حداقل 2 نت قرار می گیرد و می تواند تا چند نت هم امتداد یابد. تصویر علامت کرشندو را در عکس زیر مشاهده کنید.

 

 

خب افزایش تدریجی صدا یعنی چه؟ بهتر است اول با دو اصطلاح نوانس و فرکانس آشنا شویم. نوانس بلندی و آهستگی صدا را بسته به قدرت ارتعاش مشخص می کند و واحد اندازه گیری آن دسیبل است. اما فرکانس تعداد ارتعاش در یک بازه زمانی است که زیر و بمی نت ها را مشخص می کند و واحد اندازه گیری آن هرتز است. حال این دو مقوله را در مثالی برایتان شرح می دهیم.

 

مثال برای شدت یا نوانس:

مضراب خود را بر دارید و روی یکی از سیم ها مضراب بزنید. یک صدای متوسطی را خواهید شنید. حال به همان سیم ضربه ای محکتر بزنید. می بینید که صدای برخاسته بلند تر می شود. اگر هم آرام تر بزنید صدا کم تر می شود. بله، وقتی قدرت ارتعاش سیم زیاد تر باشد، دامنه موج بیشتر می شود و فشار بیشتری بر پرده های گوشمان وارد می کند. به خاطر همین صدا را بلند تر می شنویم. دامنه موج صوتی اگر خیلی زیاد باشد می تواند موجب آسیب دیدن پرده گوش و یا حتی پارگی و ناشنوایی گردد.

 

مثال برای بسامد یا فرکانس:

حال یک مضراب را بردارید و با هر قدرتی که خواستید روی یک سیم ضربه بزنید. همانطور که مشاهده خواهید کرد، صدای نت ثابت می ماند. مثلا اگر روی نت سل مضراب بزنید، هر چقدر هم محکم و آرام بزنید باز سیم همان صدای سل را ایجاد می کند. اما  حالا مضراب را بر روی یک سیم دیگر بزنید. می بینید که صدای نت عوض می شود. این امر به خاطر تفاوت در تعداد ارتعاش سیم است. ارتعاش به همان رفت و برگشت های مکرر سیم گفته می شود. هر چه تعداد ارتعاش در واحد زمان بیشتر باشد، طول موج کمتر می شود. این به معنای این است که موجها سریعتر و پیاپی به وجود می آیند و فاصله بین دو قله موج قاعدتا کمتر می شود. پس تعداد موج زیادتری در طول زمان شکل می گیرد که همان تعریف فرکانس است. هر چه فرکانس بیشتر باشد، صدا زیرتر و هر چه کمتر باشد، صدا بم تر می شود. عامل تاثیر گذار بر فرکانس طول و ضخامت سیم است. سیم های بم ضخامت بیشتری دارند و میل کمتری به سرعت ارتعاش دارند. سیم های زیر هم دارای ضخامت کمتری هستند و ارتعاش زیادی دارند. گوش انسان در شنیدن فرکانس صدا محدودیت دارد. این محدوده بین 20 تا 20000 هرتز می باشد. استخوان های شنوایی در گوش میانی برای بسامد بیشتر و کمتر از این مقدار، حساسیتی نشان نمی دهند و ارتعاش را به پرده گوش نمی رساند. به خاطر همین صدای خیلی زیر و خیلی بم را نمی شنویم.

 

نتیجه و خلاصه: در فیزیک صوت، نوانس یعنی قوت و ضعف صدا؛ فرکانس هم یعنی زیر و بمی صدا. کرشندو فقط با نوانس سر و کار دارد و نوازنده بایستی نت ها را از شدت کم به زیاد اجرا کند.

 

کلام آخر

 

موسیقی را می توان به عنوان یکی از برترین هنرهایی عنوان کرد که امروزه علاقمندان بسیاری را به خود جذب کرده است. این هنر که بدون محدودیت سنی می تواند باعث لذت درونی شود امروزه به صورت علمی بسیار جذاب شناخته می شود و هر ساله به عناوین کتاب های موسیقی که در این مورد در بازار عرضه می شود افزوده می شود. ما در این مقاله به بررسی برخی از مفاهیم در تئوری موسیقی پرداختیم و اطلاعاتی را در این خصوص با شما به اشتراک گذاشتیم که قطعا می تواند برای شما مفید واقع شود. امید است که هنرجویان رشته موسیقی بتوانند با این مقاله به درک عمیق تری از این علم دست پیدا کنند.