مقدمه

  بدون شک او یکی از ارکان موسیقی سنتی ایرانی است. خالق ملودیهای ناب و تکرار ناپذیر. مردی از تبار عشق و هنر. نوازنده ای چیره دست و رام کننده مضراب های چالاک. تک فاتح قله ی سنتور نوازی، استاد پرویز مشکاتیان.

از کودکی تا جوانی

 استاد پرویز مشکاتیان، موسیقی دان، آهنگساز، پژوهشگر و نوازنده بزرگ کشورمان در تاریخ ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۳۴ در شهرستان نیشابور پا به عرصه وجود نهاد. از همان کودکی و در حالی که تنها شش سال داشت، با معجزه موسیقی آشنا گشت. اولین معلم موسیقی او پدرش بود. حسن مشکاتیان که خود اهل عشرت با موسیقی بود و مبانی و ساختار آن را می دانست و نیز سنتور نواز بزرگی بود، از همان کودکی استعداد پرویز را دریافته و او را مستقیماً با آموزه های خود همزمان با دوران تحصیل وی تا پایان دوره متوسطه پرورش داد. و به راستی شنیدن آثار شورانگیز پرویز مشکاتیان را مدیون عشق آفرینی و آموزه های موسیقیایی پدرش هستیم. ۱۹ ساله بود که به دانشگاه تهران ورود کرد و در دانشکده هنرهای زیبای این دانشگاه به یادگیری ردیف میرزا عبدالله توسط نورعلی خان برومند و همچنین آموزش ردیف موسیقی سنتی در محضر استاد داریوش صفوت پرداخت. او همزمان با یادگیری ردیف، به آموختن مبانی موسیقی ایرانی اهتمام ورزید و خود را در این زمینه از تجربه و آموزه های اساتیدی چون عبدالله دوامی، محمد تقی مسعودیه، یوسف فروتن و... بهره مند ساخت.

آموزش سه تار در وب سایت نت به نت

آغازی بر فعالیت های رسمی

در سال ۵۴ دکتر داریوش صفوت سرپرستی مرکز حفظ و اشاعه موسیقی را به او سپرد. مشکاتیان نیز در آنجا توانست تمرکز و مهارت خود را در نوازندگی سنتور به شکل ویژه ارتقا دهد. همچنین این دوره سر آغازی بود بر کارهای حرفه ای تری همچون آهنگسازی و ساخت تصنیف و قطعات ارکسترال. وی در این دوره ی درخشان، کنسرت های متعددی را به صحنه اجرا برده و با خوانندگانی همچون هنگامه اخوان و پریسا (فاطمه واعظی) در این کنسرت ها همکاری نمود. ادامه روند فعالیت های استاد مشکاتیان منتج به تشکیل گروه مطرح عارف گردید که در سال ۵۶ رقم خورد. وی در همین سال در آزمونی با نام باربد که به همت و ابتکار استاد علی برومند برگزار می شد شرکت نمود و در رشته سنتور به همراه پشنگ کامکار رتبه نخست را از آن خود کرد. همچنین مشترکاً با داریوش طلایی به مقام ممتازی ردیف نوازی دست یافت.

آموزش تار در وب سایت  نت به نت با  تدریس استاد اقبال

 شروع فعالیت های حرفه ای

مشکاتیان به پیشنهاد استاد هوشنگ ابتهاج که به صورت دقیق افراد مستعد را رصد می کرد؛ در سال ۱۳۵۶ همکاری خود با رادیو ملی وقت را آغاز کرد. از وی چندین برنامه به عنوان تک نواز سنتور به روی آنتن رفت اما کمتر از یک سال پس از ورودش به رادیو و به دلیل کشتار بی رحمانه ی ۱۷ شهریور ۵۷، به نشانه اعتراض از رادیو استعفا داد. البته به جز او تنی چند از افراد سرشناس دیگر هم مبادرت به انجام همین کار نمودند. پس از خروج از رادیو در همان سال ۵۷، با همکاری گروه های معتبر عارف و شیدا، اقدام به تشکیل موسسه چاووش نمود و تا سال ۶۲ دوره ای طلایی را با خلق آثاری ارزشمند به وجود آورد. آثاری با همکاری خسروی آواز محمدرضا شجریان در آلبوم های چاووش و همینطور شهرام ناظری و حسین علیزاده و محمدرضا لطفی که می توان از آنها به عنوان ماندگارترین آثار موسیقی سنتی ایران نام برد.

 از درخشان ترین دوره های فعالیت های حرفه ای استاد مشکاتیان، همکاری دوباره وی با محمد رضا شجریان در اوایل دهه ۷۰ بود که حاصل آن آلبوم های زرین و ماندگاری همچون سر عشق، بیداد، بر آستان جانان، نوای مرکب خوانی و دستان بود. آلبوم های ذکر شده همگی جزء افتخارات موسیقی سنتی ایران می باشد و کمتر دلی است که از شنیدن آنها دچار غلیان احساسات درون نگشته باشد. به زعم بسیاری از صاحب نظران، آلبوم بیداد از برترین کارهای مشترک این دو می باشد و متخصصان دلیل برجستگی خاص این اثر را در سنتور نوازی استاد مشکاتیان می دانند. همچنین در آلبوم سر عشق که خود استاد مشکاتیان همنوازی سه تار آن را انجام داده. ایشان علاوه بر سنتور که ساز اصلی و تخصصی اش بود، آشنایی و تسلط کافی بر ساز سه تار را هم داشت.

آموزش تئوری موسیقی در وب سایت نت به نت

فراز و فرود ها

روابط بین مشکاتیان و شجریان طی دوره ای قطع می گردد. دلیل آن هم مسائل شخصی و خانوادگی بود. همان طور که می دانید، مشکاتیان همسر سابق افسانه شجریان، دختر محمدرضا بود که از ایشان دو فرزند به نام های آوا و آیین داشت. در این دوره مشکاتیان با خوانندگان دیگری نیز به همکاری می پردازد که حاصل آن آلبوم‌ های لاله بهار (شهرام ناظری)، صبح مشتاقان (علی جهاندار)، مقام صبر (علیرضا افتخاری)، موسم گل- مژده بهار- وطن من- افشاری مرکب (ایرج بسطامی)، کنسرت گروه عارف (حمیدرضا نوربخش و علی رستمیان) و ... می باشد.

 همچنین در فستیوال موسیقی لندن که با عنوان روح زمین برگزار شد شرکت کرده و به مقام نخست این فستیوال دست یافت.

 مشکاتیان از سال ۷۶ تا ۱۳۸۴ به مدت ۸ سال دست از هرگونه فعالیت کشید و نوعی انزوا برگزید که بی ربط به مشکلات شخصی ای که در موردش صحبت شد، نبود. در این ۸ سال استاد مشکاتیان نه اجرایی را به صحنه برد و نه آلبومی را منتشر کرد. از آخرین فعالیت های وی آلبوم تک نوازی تمنا در سال ۸۴ بود که آن را منتشر نمود و همچنین کنسرتی که به عنوان سرپرست گروه عارف و خوانندگی حمیدرضا نوربخش در آذر ۸۶ به مدت چهار شب در تهران برگزار کرد.

 در سال ۸۶ استاد مشکاتیان در کنسرت محمدرضا شجریان حضور یافت که باعث شد رابطه این دو بزرگ مجدداً برقرار شود تا آنجا که در ۲۳ مهرماه همان سال لوح تقدیری به پاس یک عمر فعالیت هنری را از دستان محمدرضا شجریان، که رئیس شورای عالی موسیقی وقت بود، دریافت نمود.

آموزش سنتور در وب سایت نت به نت

غروب زود هنگام

استاد پرویز مشکاتیان در حالی که ۵۴ سال بیشتر نداشت در تاریخ ۳۰ شهریور ۱۳۸۸ بر اثر سکته قلبی در منزل خود واقع در شهر تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان پس از تشییعی با شکوه در جوار مقبره عطار نیشابوری در مسجد جامع نیشابور به خاک سپرده شد. روحش شاد و یادش گرامی.

آثار

 چاووش۴،۶،۷،۱۲- آذرستون- بیداد- آستان جانان- سر عشق- لاله بهار- نوا- دستان- دود عود- افشاری مرکب- افق مهر- خلوت گزیده- مژده بهار- صبح مشتاقان- جان عشاق- گنبد مینا- قاصدک- کنج صبوری- وطن من- موسم گل- کنسرت گروه عارف- کنسرت فستیوال مولانا در ایتالیا- لحظه دیدار- بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان ۱و ۲- کنسرت راست پنجگاه- پس پرده- سرو آزاد- مقام صبر- بیست قطعه برای سنتور- تمنا- دونوازی همایون، سه گاه- طریق عشق

آثار نوشتاری : گل آئین- گل آوا- بیست قطعه برای سنتور- سل آیین- بیداد- مجموعه تصانیف- لاله بهار و...

تهیه شده در وب سایت آموزش موسیقی نت به نت

اگر به یادگیری ساز تنبک علاقه دارین پیشنهاد میکنیم حتما از قسمت آموزش تنبک سایت نت به نت دیدن کنید.