سلام و عرض ادب خدمت دنبال کنندگان وبسایت نُت به نُت . در این مقاله قصد دارم بپردازیم به مقوله ای که به نظر من جذاب ترین موضوع برای همه نوازندگان تار و سه تار است . یعنی نواختن تصنیف ها و ترانه های جاویدان ایران زمین . نمیدانم در چه مرحله از نوازندگی هستید . اگر مبتدی و یا اگر حرفه ای هستید در نهایت علاقه مند هستید آهنگهایی را بنوازید . تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که چرا به نواختن یک آهنگ علاقه دارید، واصلاً چرا اینقدربرای نواختن یک آهنگ تلاش میکنید ؟ من کمی روی این سوال تمرکز کردم تا ببینم علت چیست . در ادامه با من همراه باشید تا یک سناریو را بررسی کنیم .

نواختن یک آهنگ مثل یک بازی لذتبخش است

من نواختن یک آهنگ را به یک بازی یا حل کردن جدول تشبیه میکنم . آن عزیزانی که علاقه مند به بازی های کامپیوتری هستند این موضوع را بهتر درک میکنند . آنها ساعت ها پای یک بازی مینشینند . شاید ده ها بار شکست بخورند . اما ادامه میدهند و هر مرحله را که طی میکنند، شور و اشتیاقی بیشتر به ادامه بازی پیدا میکنند . آنقدر ادامه میدهند تا به مرحله آخر برسند . در طول بازی امتیازهای مختلفی به قهرمان آن بازی داده میشود . مثلاً اگر قهرمان داستان یک جنگجو است ، در مراحل مختلف بازی تسلیحات او پیشرفته تر میشود . در مورد حل جدول هم این موضوع صادق است . هرچه خانه های جدول کاملتر میشود، شما خوشحالتر میشوید و مصمم تر به حل آن ادامه میدهید . همه بازی ها و سرگرمی ها این حالت را دارند . نواختن آهنگ هم دقیقاً همان احساس را در شما ایجاد میکند با اندکی تفاوت . شما در هنگام بازی تنها خودتان به یک حس خوب میرسید . اما موقعی که یک آهنگی را درست و کامل نواختید، نه تنها خودتان یک حال خوبی بدست می آورید ، بلکه میتوانید آن حال خوب را با دیگران به اشتراک بگذارید . این کل ماجرا بود از داستان لذتبخشی نوازندگی . 

تجربه من از نواختن آهنگها به صورت خود آموز

تجربه خودم را در این بند برای شما شرح میدهم . شاید موافق و شایدم مخالف آن باشید ولی خوب حقیقتی است که وجود دارد . وقتی به کلاسهای تار و یا سه تار میروید ، جلسات دوم و سوم شما را با شناخت نتها . کوک ساز . روش صحیح مضراب و انگشت گذاری آشنا میکنند . استاد یک کتابی را برای شما در نظر میگیرد و هر روز درس جدیدی به شما می آموزد . درسهای ابتدایی آشنایی با تکنیک های تار و سه تار است . درسهای ابتدایی کمی خشک و یک روند است . البته این طبیعی است چون باید انگشتان و مضراب شما قوی شود و حالت بگیرید . این برای شما خسته کننده است . لذا برایتان سوال پیش می آید که « پس کی قرار است آهنگ بنوازیم » . کتابتان را ورق میزنید تا ببینید آهنگها و تصنیف های آن چیست . حتی بعضی از دوستان که کمی به نت ها و پرده های ساز آشنا شده اند وسوسه میشوند تا خودشان آهنگها را بنوازند و فضای ملودیکی جدیدی را تجربه کنند . وقتی از استاد سوال میکنند که آیا درست است من خودم جلوتر از کلاس آهنگها را مینوازم ، استادشان میگوید ، نه عزیزم هر درسی که من به شما میدهم همان را در طول هفته تمرین کن . وقتی جلو جلو بزنی « دستت هرز میشود » . حرفی که استاد من به من زد و من هیچ توجهی نکردم . میدانید چرا ؟ من تکلیفم را با خودم روشن کردم . من عاشق نواختن آهنگ های شاد و غمگین ایرانی بودم . مثل خیلی از شما عزیزان . استادم میگفت : آقای اقبال اگر میخواهی آکادمیک بنوازی و در جشنواره های موسیقی شرکت کنی سعی نکن هرآهنگی دلت میخواهد بنوازی . من هر تمرینی به شما میدهم همان را تمرین کن . من هم میگفتم چشم، اما دلم چیز دیگری میگفت . من فکر جشنواره و مقام موسیقی و کنسرت نبودم . من میخواستم برای دلم بنوازم . میخواستم  از نواختن تصنیف های ایرانی حس خوب پیدا کنم . میخواستم در جمع دوستان و خانواده ام بنوازم تا آنها هم لذت ببرند . بنابر این مقداری که به نت ها مسلط شدم و تکنیکهای سه تار را یاد گرفتم تصمیم گرفتم خودم آهنگهای مختلف ایرانی را تمرین کنم . و اما چرا از نواختن آهنگهای قدیمی لذت میبریم ؟

روش کوک سه تار به وسیله تیونر

چرا به نواختن آهنگهای قدیمی ایرانی علاقه مندیم

وقتی به موزیکهای بی محتوایی که سراسر مارکت موسیقی ایران را فراگرفته گوش میکنیم ، متوجه میشویم اشعار بی معنی و ملودی های ضعیفی درتولید آنها به کار رفته که نه تنها هنر نیست، بلکه باعث ایجاد استرس در مخاطب میشود  . لذا ترجیح میدهیم گوش خود را یا بهتر بگویم ذهن خود را پاکسازی کنیم . به قول یک دوست عزیزی : گوشمان از « دامب و دومب » خسته شده و کمی آرامش میخواهیم . سری به آرشیو موسیقی اصیل ایرانی میزنیم . اشعار پر محتوای حافظ و سعدی و مولانا را میشنویم . به سروده های ناب ترانه سرایان معاصر، بیژن ترقی ، استاد معینی کرمانشاهی و دیگر بزرگان در این عرصه برمیخوریم . ملودی های پر احساس آهنگسازان بزرگی چون ، انوشیروان روحانی ، پرویز یاحقی ، روح الله خالقی ، همایون خرم ، علی تجویدی را میشنویم. وقتی روی آثار قدیمی موسیقی ایران عمیق میشویم ، میبینیم همه چیز متناسب است . شعر با ملودی ها همسان است . انگار شاعر و آهنگساز همدل شده اند . مخاطب خودش را جای شخصیت اصلی آن شعر میگزارد . من چند آهنگ را برایتان مثال میزنم که شما میتوانید خودتان را جای راوی آن شعر قرار دهید . آهنگ سلطان قلبها ، همه انسانها یک سلطان قلبی دارند که با تار و پود وجودشان دوستش دارند . آهنگ منتظرت بودم – آهنگ شب مهتاب – آهنگ گل گلدون و دیگر آهنگهای ایرانی که هیچ وقت تکراری نمیشوند و از همه مهمتر تاریخ مصرف ندارند . وقتی یک اثری از جان و دل یک هنرمند بیرون بیاید به هیچ وجه تاریخ مصرف ندارد و در تمام دوران ها حرفی برای گفتن دارد . به عنوان مثال : مهربانی ، آیا صد ساله دیگر مهربانی از مد می افتد ؟ بوی نم باران ، آیا دویست سال دیگر بوی باران را دوست نخواهند داشت ؟ پاسخ خیر است . موسیقی اصیل ایرانی هم چنین حالتی را دارد .

تعصب در نوازندگی ممنوع

در بین اهالی موسیقی افرادی متعصب وجود دارند که نواختن هر آهنگی را با تار و سه تار درست نمیدانند و معتقدند اگر مثلاً با سه تار آهنگ « سلطان قلبها » یا « من یه پرنده ام » رو بزنیم، به قداست این ساز فاخر توهین شده و تن و بدن میرزاعبدالله در گور خواهد لرزید . من به شدت با این باور مخالفم . همین باورهاست که باعث شده موسیقی ایرانی عقب مانده و مهجور بماند . یکی دلش میخاد برای خودش آهنگ بزند تا حال و هوایش عوض شود . یکی دوست دارد ترانه گل گلدون را با سه تار اجرا کند و به معشوقش تقدیم کند و این به هیچ کس مربوط نمیشود . افراد متعصب روی موسیقی ایرانی، خودشان را برتر از دیگران میدانند و اجرای کنسرت را هدف پایانی یک نوازنده میدانند . دوره و زمانه عوض شده . همه افراد حوصله نوازندگی آکادمیک را ندارند . همین که چندتا آهنگ یا بگیرند برایشان کافیست . همین که آهنگی را بنوازد و در پیج اینستاگرامش بگذارد نیاز او را برآورده میکند . حتی عده ای هم به شناخت نت و تئوری موسیقی هم علاقه ندارند و میخواهند آهنگها را به صورت گوشی یاد بگیرند . آیا این اشکالی دارد؟ با نگاه ریز بینانه ای به مخاطبانم ، دریافتم اکثر آنها تمایل به یادگیری تصنیف های قدیمی ایرانی دارند و سعی نمودم به درخواست های آنها جامعه عمل بپوشانم و هر آهنگی که با استقبال  بیشتر هنرجویان روبرو شد آن را آموزش دهم و به صورت ویدئوهای آموزش در اختیار عزیزان قرار دهم . 

در وبسایت نُت به نُت هر هفته یک آهنگ جدید یاد بگیرید

بنابه درخواست بسیاری از هنرجویان ، تصمیم گرفتیم هر هفته یک آهنگ قدیمی ایرانی را آموزش دهیم . آهنگهایی که برای شما انتخاب میکنیم ، آهنگهایی است که اکثرتان شنیده اید و معمولاً  در مجالس و بزم های دوستانه یا خوانوادگی خوانده میشود . اگر تازه به جمع دنبال کنندگان وبسایت ما پیوسته اید باید چند نکته را در مورد آموزش آهنگها بدانید : هر درس آموزشی به همراه نُت آن در وبسایت قرار داده شده است که بعد از ثبت نام در سایت و خرید آهنگ مورد علاقه تان ، لینک دانلود برای شما باز میشود . سپس فایل دانلودی را از حالت زیپ در می آورید و استفاده میکنید. نحوه آموزش آقای اقبال بسیار دلنشین و اثر گذار است . به قول یکی هنرجویان ، وقتی پای ویدئوهای آموزشی ایشان مینشینم ، انگار سر کلاس نشسته ام و از دیدن ویدئوهای ایشان خسته نمیشوم . چنانچه مایل به مشاهده کل آموزش آهنگ ها هستید، روی مستطیل زرد رنگ زیر کلیک کنید . 

آموزش سه تار دروب سایت نت به نت

پیشنهاد به هنرجویان تار و سه تار

با توجه به مواردی که در بالا عنوان کردم پیشنهاد میکنم برای خودتان زنگ تفریحی در نظر بگیرید و آهنگهای جدید را تجربه کنید . من نمیگویم نواختن به صورت آکادمیک و کتابی را کنار بگذارید . ولی در بین درسهای کتاب، به خودتان استراحت بدهید . خیلی از هنرجویان برای من پیام فرستاده اند و عنوان کرده اند که از سه تار نوازی بیزار شده اند . پس نگذارید ذهنتان خسته شود، آهنگهای مختلف در دستگاه های مختلف را یادبگیرید . این باعث میشود قدرت درک شما از آهنگها در دستگاه های مختلف بالا برود و به مرور زمان توانایی بداهه نوازی در شما تقویت شود . نواختن آهنگهای قدیمی ایرانی ، انگیزه بخش شما برای ادامه نوازندگیتان خواهد بود. اگر از هنرجویان جدید استاد اقبال هستید پیشنهاد میکنیم برای خودتان برنامه ای مرتب بریزید و هر هفته یک آهنگ را یاد بگیرید . این که میگویم یک هفته ، این زمان نرمال برای یادگیری و تمرین یک آهنگ است . اصلاً عجله نکنید که تعداد زیادی آهنگ یاد بگیرید . مهم درست نواختن یک آهنگ است . پس آهسته و پیوسته پیش بروید و کیفیت را فدای کمیت نکنید . و در آخر به پیشنهاد استاد اقبال ، آهنگهایی را که یاد گرفتید در پیج اینستاگرام خود به اشتراک بگزارید و بازخوردش را مشاهده کنید . شاد و موفق و پیروز باشید  .

ویدئوی مربوط به این مقاله را مشاهده کنید