سلام خدمت دنبال کنندگان وبسایت آموزش موسیقی نت به نت . علی اقبال هستم و در این مقاله قصد دارم مطالب مهمی را در مورد سه تارهای دکوری عنوان کنم و باورهای عزیزانی که این سازها را برای نوازندگی سه تار تهیه میکنند عوض کنم .

بیاید یک سناریو را باهم دنبال کنیم « داستان یک دستفروشی که سه تار میفروشد و شمایی که هیچ شناختی از سه تار ندارید و قرار است از او خرید کنید »

به احتمال خیلی زیاد در کنار اتوبانها یا بعضاً خیابانهای داخل شهر به دستفروشانی برخورد کرده اید که سه تار میفروشند . سه تارهای زیادی را به دوش انداخته اند و یک ساز هم بر دست دارد و به قول معروف با آن دیلینگ دیلینگ میکنند . اگر کمی اهل ذوق باشید، توقفی میکنید و به صدای سازش گوش میدهید . دستفروش یکی از سازها را کوک میکند و به شما میدهد و میگوید : حالا شما بنواز . یکم ساز را نگاه میکنید و با ناخنتان سیم های ساز را  به صدا در می آورید « سه تار وقتی دقیق کوک باشد وقتی حتی خیلی ساده هم به آن مضراب بزنید ، ازهارمونی ایجاد شده یک حس خوبی به شما دست میدهد »  . حالا فروشنده به شما کمک میکند تا انگشت گذاری کنید . شما مشتاقتر میشوید . بعد روش مضراب صحیح سه تار را به شما میگوید . کمی بیشتر تمرین میکنید و خلاصه اینجاست که حسابی مجذوب ساز سه تار میشوید . آقای دستفروش میگوید : بابا دمت گرم شما اینکاره ای ها . بیا یکی از این سازها را بردار و شروع کن . حیفه به خدا . الان که کلاس نرفتید دارید اینقدر خوب میزنید، اگه کلاس برید که میشید خود استاد ذوالفنون . به قول معروف هندوانه ای تپل را زیر بغلتان میگذارد و شما را به فکر فرو میبرد . قیمتش چنده آقا ؟ قابل شما رو نداره 150 هزار تومن . البته شما چون استعداد داری و ذوقش رو داری 120 حسابت میکنم . یکم گرونه، فکر میکردم قیمتش کمتر باشه . گرون؟ . الان یه پرس کباب برگ 100 هزار تومن در میاد که میخورید و تموم میشه . این یه سازه و تا عمر دارید ازش لذت میبرید . پس پولی که میدی خرج احساست میکنی . شما که حسابی مجذوب این ساز شده اید و به قول دسفروش 100 تومن پولی نیست . به امید رفتن به کلاس سه تار و نواختن این ساز تصمیم به خرید سه تار میکنید .

یادگیری سه تار به روش مجازی 

حقایقی در مورد سه تارهای دکوری  

بیاید کمی واقع بینانه به این قضیه نگاه کنیم . دو مبحث در مورد خرید این سازها « سه تارهای دکوری » وجود دارد . اگر به قصد یادگیری سه تار این ساز را تهیه کردید ، اشتباه بزرگی کرده اید . که ادامه خواهم گفت چرا . اگر به قصد دکوراین سه تار را تهیه کرده اید ، هزینه زیادی برای آن پرداخت کرده اید . ببینیم چرا این سازها به درد یادگیری سه تار نمیخورد . به 5 دلیل فنی که در ادامه خواهید خواند . 

1 – وضعیت دسته سه تار

دسته این سازها معمولاً غیراستاندارد ساخته میشود . قطر بالا دسته و پایین دسته یکی است و نمیتوانید انگشت گذاری صحیحی انجام بدهید . اگر به گوشی های ساز دقت کنید، تراش خوبی نخورده است و اصلاً کوک را نگه نمی دارد . ساز که کوک نگه ندارد برای تمرین اصلاً مناسب نیست و به شدت اعصابتان را بهم میریزد .

2- الگوی کاسه سه تار

طبق مشاهده تعدادی از این سازها ، دریافتیم که کاسه ساز، ازالگوی هندسی خاصی پیروی نمیکند و قسمت گلوگاه « قسمتی که به دسته منتحی میشود » متناسب با قسمت گِرد کاسه نیست و این موضوع نه نتنها روی صدای ساز تاثیر منفی دارد ، بلکه ظاهر ساز را ناموزون نشان میدهد .

آموزش سه تار مبتدی

3- صفحه روی کاسه سه تار

به گفته بسیاری از اساتید سازنده سه تار، بیشترین تاثیر را در صدای سه تار « صفحه » آن دارد، لذاموقع تراشیدن و سنباده زدن آن ، باید دقت زیادی کرد . متأسفانه در سه تارهای دکوری ، هیچگونه توجهی به صفحه سه تار نمیشود و از یک تکه فیبر معمولی با هر ضخامتی که شد برای صفحه روی کاسه استفاده میکنند و اصلاً به ضخامت و الگوی آن هیچ توجهی نمیکنند . به صفحه یکی از این سه تارها را که شکسته بود دقت کردم ، دیدم یک فیبر چوبی با یک ضخامت زیاد روی صفحه چسبانده بودند . واقعاً افتضاح بود . البته توقعی بیشتر از آن نیست . وقتی ساز به عنوان دکور ساخته میشود . طبیعی است که به این شکل باشد . 

برای خرید سه تار به این لینک مراجعه کنید 

4- پرده های سه تار

اگر به پرده های این نوع سه تار دقت کنید . نه تنها روده تابیده شده گوسفند نیست ، بلکه از پردهای مصنوعی سه تار هم استفاده نشده . شاید خنده دارد باشد، پرده هایی که روی دسته این سه تار ها میبندند، نخ نامرئی نایلونی و بعضاً نخهای دوخت و دوز میباشد . هنگامی که روی آنها انگشت گذاری میکنید، همان مقدار صدای ناچیزی هم که دارد خفه میشود . اگر میخواهید اطلاعات خود را در مورد پرده های سه تار بالا ببرید پیشنهاد میکنم مقاله شناخت پرده های سه تار را مطالعه کنید . 

5 – خرک سه تار

خرک این سه تارها مثل بقیه قسمتهای آن غیر عادی ساخته شده . عرض آن زیاد یا کم است و ارتفاع غیر استاندارد است . ارتفاع خرک باید استاندارد باشد « 5 یا 6 » میلیمتر . اگرارتفاع خرک بیشتر و یا کمتر از این مقدار باشد ، صدای ساز خراب میشود و گاهاً باعث گِز زدن میشود . شاید بپرسید گِز زدن چیست ؟ وقتی روی پرده ای انگشت گذاری میکنید ، صدایی نامطلوب از ساز شنیده میشود که حاصل یک ارتعاش ناقص است . به این صدا به قول معروف گِز زدن میگویند . پیشنهاد میکنم مقاله چرا سه تار گِز میزند را مطالعه کنید .

سه تار دکوری فقط برای دکور است، نه نوازندگی

پس به این موضوع پی بردیم سه تارهایی که دست فروشان درکوچه و خیابان میفروشند فقط جنبه دکور دارد و به هیچ وجه برای نوازندگی مناسب نیست . اگر از قبل آنها را تهیه کرده اید و در گوشه ای از منزل شما قرار گرفته و یا به دیوار مغازه تان آویزان است و امروز عشق یادگیری سه تار در دلتان افتاده، این سازها را از ذهنتان پاک کنید و یک سه تار استاندارد تهیه کنید. با توجه به مقاله نکات مهم در انتخاب سه تار مناسب میتوانید استانداردهای یک ساز مناسب را بشناسید . این موضوع را به این علت عنوان کردم که ، خیلی از عزیزانی که با آموزشهای من پیش میروند، تصاویری از این سازها برای من میفرستند و میپرسند آیا با این سه تار میتوانم آموزشم را شروع کنم ؟ البته به آنها حق میدهم . واقعاً هیچ منبع مناسبی ندیدم که هنرجویان مبتدی را برای خرید سه تار آگاه کند . پیش هر فروشنده ای هم که میروند میگوید سازی که من دارم خوب است و سازنده دیگر را میکوبند . من با توجه به تجربیات خودم و همچنین بهره گیری از دانش اساتیدم سعی کرده ام تا به هنرجویانی که قصد خرید سه تار دارند کمک کنم تا گرفتار این مافیای بی در و پیکر ساز فروشان نشوند و خودشان ساز مطلوب خود را پیدا کنند .

ویدئوی مربوط به این مقاله را مشاهده کنید